1.10.23 Inventaris van het archief van de familie Couperus, 1443-1947

Een genealogie over de familie Couperus werd door W. Wynaendts van Resandt in 1908 in de Nederlandsche Leeuw gepubliceerd. Reeds sinds het eind van de 18e eeuw behoorden leden van dit geslacht tot de hogere bestuursambtenaren in het voormalige Nederlands Indië, terwijl uit deze familie eveneens stamt de bekende schrijver Louis Couperus.

In 1965 werd door de heer A.Kerens aan het Algemeen Rijksarchief geschonken een aantal stukken afkomstig van de familie Couperus. Deze stukken vormen restanten van een familiearchief, waarvan door Mr. P.E.Couperus een inventaris is opgemaakt, die nog onder de heer A. Merens is blijven berusten, terwijl zich ook in het aan de Staat in bruikleen gegeven - maar nog niet overgedragen - archief Merens nog stukken uit het familiearchief Couperus bevinden. Een gedeelte van het archief schijnt echter verloren te zljn gegaan voordat het aan de heer Merens kwam.

De rechtstitel is (nog) onbekend

Het archief is door schenking verworven.

De verzameling stukken bestaat voor het grootste deel uit ambtelijke en persoonlijke stukken, afkomstig van verschillende leden van deze familie, voornamelijk van de z.g. "Indische tak" die ook voor de Indonesische geachiedenis van belang kunnen zijn. De stukken uit de vroegste periode betreffen weliswaar uitsluitend Nederlandse zaken, daar het oudste lid van het geslacht Couperus, van wie stukken aanwezig zyn nl. P.Th. Couperus, predikant te Gouda was, terwijl ook zijn zoon Jan Couperus een Nederlandse loopbaan volgde en o.a. griffier van de Staten - Generaal is geweest.

Voor de Indonesische geschiedenis kunnen van belang zijn de papieren van de stamvader der Indische tak, namelijk Abraham Couperus, in leven o.a. gouverneur van Malakka, die zich in 1795 aan de Engelsen heeft overgegeven en aan wie de historicus Bassett onlangs in de "Bijdragen tot de Taal - , Land - en Volkenkunde" deel 117 jaargang 1961. p. 344 e.v. een artikel heeft gewijd.

Zyn zoon Petrus Theodorus Couperus had naast zijn ambtelijke werkzaamheden grote belangstelling voor de taal - , land - en volkenkunde van Indonesië en stelde in dit verband verscheidene rapporten en verhandelingen op, die van belangstelling ook voor het Javaanse verleden blijk geven. Het voorbeeld van de Lt.Gouverneur - Generaaltijdens het Engelse tussenbestuur kan hem hierbij tot voorbeeld hebben gestrekt.

Zyn eigen financiën schijnt hij minder goed te hebben beheerd. Hierover bevinden zich eveneens enige bundels stukken in het archief.

Ook de zoon van P.Th.Couperus, Mr. John Ricus Couperus, was Indisch ambtenaar en bekleedde verschillende funoties by de rechterlijke macht om tenslotte de dienst als raadsheer van het Hooggerechtshof te verlaten. Behalve enige gedrukte verhandelingen over ambte - lijke zaken en enige nota's etc. tijdens een verlof in Nederland opgesteld zijn van hem geen ambtelijke stukken aanwezig.

Wel vinden wij in de collectie de neerslag van de werkzaamheden van J.R.Couperus als bewindvoerder over een paar fondsen, terwijl ook stukken aanwezig zijn die hij verzameld heeft als bezitter van een landgoed te Tjikopo bij. Bovendien was hij dichter en com - ponist, waarvan een paar proeven in het archief aanwezig zijn, Hij is de vader van de bekende schrijver Louis Couperus, van wie met uitzondering van een overdrukje van een van diens vroegste novellen geen stukken in het archief zijn bewaard. Wel is dit het geval ten aanzien van een broer van de schrijver, nl. J.R. Couperus, die o.a. resident vanis geweest en van een andere broer, Mr. P.S.Couperus, die de Indische dienst als lid van de Raad van Justitie teheeft verlaten. De familie Couperus heeft zich in de 19e eeuw zeer geinteresseerd voor de geschiedenis van hun ge - slacht,waardoor een belangrijk deel van de collectie uit genealogische aantekeningen bestaat

Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Een enkel stuk kan in slechte staat verkeren, wat tot gevolg heeft dat het niet geraadpleegd kan worden. Een opgave van het inventarisnummer op deze plaats is nagelaten, aangezien de materiële staat en de bijbehorende reproductiemogelijkheden niet een permanente situatie vormen (restauratie, verfilming, etc.). Bij het aanvragen met de terminal krijgt u echter een mededeling terzake

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Familiearchief Couperus, nummer toegang 1.10.23, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Couperus, 1.10.23, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar