Terug naar zoekresultaten

2.13.188 Inventaris van archieven van het ministerie van Defensie (en de taakvoorganger ministerie van Oorlog), deel 1, (1898) 1945-1996

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

2.13.188
Inventaris van archieven van het ministerie van Defensie (en de taakvoorganger ministerie van Oorlog), deel 1, (1898) 1945-1996

Auteur

PWAA

Versie

12-04-2019

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2008 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Defensie: Kleine Archiefbestanden [deel 1]
Defensie / Kleine Archiefbestanden, 1

Periodisering

archiefvorming: 1945-1996
oudste stuk - jongste stuk: 1898-1996

Archiefbloknummer

D93

Omvang

; 1326 inventarisnummer(s) 28,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten. Geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Defensie, Afdeling Efficiency en Administratieve Organisatie Ministerie van Defensie, Bureau Algemene Internationale Financiele Aangelegenheden Ministerie van Defensie, Bureau Spreiding Defensiediensten Ministerie van Defensie, Controleur der Militaire Administratie in Algemene Dienst Interdepartementale werkgroep ter Apel Coördinatie Comissie voor Gerepatrieerden Defensie Studie Centrum Defensie Pijpleiding Organisatie Ministerie van Defensie, Directoraat generaal Economie/Financiën Ministerie van Defensie, Directoraat Generaal Personeel/Directie Burgerpersoneel Ministerie van Defensie, Financiële Mobilisatievoorbereidingen Korps Mobiele Colonne Nationaal Commando Technische Dienst
Generaal-Majoor Dr. F. Daubenton
Redactie Weekblad "Pen Gun"

Samenvatting van de inhoud van het archief

De inhoud van het archiefbestand is dan ook zeer divers. Onder de rubriek Defensiestaf en directies zijn bijvoorbeeld het Defensiestudiecentrum, de Coördinatiecommissie voor Gerepatrieerden en de Defensie Pijpleiding Organisatie te vinden. De stukken van het Defensie studiecentrum hebben vooral betrekking op de cursussen die er werden gegeven. De archieven van de Coördinatiecommissie voor Gerepatrieerden hebben betrekking op de huisvesting van beroepsmilitairen en gerepatrieerden. De Defensie Pijpleiding Organisatie hield zich bezig met de kathodische bescherming van pijpleidingen en dit is dan ook het onderwerp van vele van de archiefbescheiden. Onder Krijksmachtonderdeel Koninklijke Landmachtzijn de archieven te vinden van de NATCO, van de Infanterieonderdelen, van de Technische Dienst en de het Korps Mobiele Colonne. De inhoud van deze archieven varieert van vergaderverslagen tot het opstellen van orders tot verslagen van de hulpverlening bij de watersnoodramp van 1953.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Onderdeel van het Nederlandse veiligheidsbeleid is de bescherming van de in- en uitwendige veiligheid van het Koninkrijk der Nederlanden, het taakgebied waarop het Ministerie van Defensie werkzaam is. Als onderdelen van dit taakgebied kunnen worden onderscheiden:
  1. zorgen voor het in Koninkrijksverband beschermen en verdedigen van het Nederlands territoir en dat van de overzeese rijksdelen;
  2. zorgen voor de in bondgenootschappelijk verband geformuleerde bijdrage ter voorkoming van oorlog en om agressie te keren;
  3. zorgen voor de militaire bijdrage in internationaal verband, buiten het bondgenootschappelijke verdragsgebied, in het kader van de internationale vrede en veiligheid;
  4. verlenen van maatschappelijke bijstand en steun in Koninkrijksverband;
Hieruit volgt dat de territoriale verdediging van de (toenmalige) overzeese rijksdelen ook valt onder de verantwoordelijkheden van de minister van Defensie. Hieronder vallen dus ook alle handelingen die gerelateerd zijn aan de voorbereiding, uitvoering en nasleep van de inzet van militairen in Nederlands-Indië van 1945 tot 1950, in Nieuw-Guinea van 1950 tot 1962 en in Suriname tot en met 1975. Voorbeelden van militaire deelname aan vredesmissies en maatschappelijke bijstand zijn de inzet van het Nederlands Detachement VN en oorlogsschepen in de Korea-oorlog van 1950 tot 1954 en de watersnoodramp van 1953.
Vanaf 1945 geeft de defensieorganisatie een voortdurende verandering te zien. Deze hangt nauw samen met opvattingen over de mate van centralisatie van de besluitvorming; ligt het zwaartepunt ervan bij de (politieke) top en de beleidsafdelingen of zoveel mogelijk bij de krijgsmachtdelen? Aldus het dilemma van controle versus zelfstandigheid. In het bijzonder is te vermelden dat tot 1959 er twee afzonderlijke ministeries bestonden, die van Oorlog met de krijgsmachtdelen landmacht en luchtmacht en van Marine met daaronder de zeemacht. Na de fusie was er sprake van het Ministerie van Defensie.
KL
Koninklijke Landmacht
KM
Koninklijke Marine
Klu
Koninklijke Luchtmacht
KMar
Koninklijke Marechaussee
AFCENT
Allied Forces CENTral Europe, NAVO-hoofdkwartier te Brunssum
KNIL
Koninklijk Nederlands-Indisch Leger
DOC
Defensie Olie Centrale
DPO
Defensie Pijpleiding Centrale
DGP
Directoraat-Generaal Personeel
ABZA
Automatisering Bezoldigingsaangelegenheden
BZA
Bezoldigingsaangelegenheden
Geschiedenis van het archiefbeheer
De archieven van het verzamelarchief Ministerieonderdelen zijn op verschillende momenten naar het Semi-Statisch Archief(SSA) in Rijswijk overgebracht waardoor de precieze herkomst niet meer valt te achterhalen. Een deel is overgebracht naar het SSA bij de verhuizing van het semi-statisch archief van het Ministerie van Defensie, de rest is per dienstonderdeel bij het SSA binnengebracht. Van enkele blokken, zoals het Defensie Studiecentrum, de Defensie Pijpleiding Organisatie en de Directie Burgerpersoneel, zijn verklaringen van vernietiging aangetroffen. Waarschijnlijk zijn alle archiefblokken al eerder geschoond.
De verwerving van het archief
Het archief is in 2008 door het ministerie van Defensie overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995.
Overbrenging van een overheidsarchief

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
De inventaris Ministerie-onderdelen omvat veel verschillende archiefblokjes. De inhoud van het archief is dan ook zeer divers. Onder de rubriek Defensiestaf en directies zijn bijvoorbeeld het Defensiestudiecentrum, de Coördinatiecommissie voor Gerepatrieerden en de Defensie Pijpleiding Organisatie te vinden. De stukken van het Defensie studiecentrum hebben vooral betrekking op de cursussen die er werden gegeven. De archieven van de Coördinatiecommissie voor Gerepatrieerden hebben betrekking op de huisvesting van beroepsmilitairen en gerepatrieerden. De Defensie Pijpleiding Organisatie hield zich bezig met de kathodische bescherming van pijpleidingen en dit is dan ook het onderwerp van vele van de archiefbescheiden.
Onder het Krijgsmachtonderdeel Koninklijke Landmacht zijn de archieven te vinden van de NATCO, van de Infanterieonderdelen, van de Technische Dienst en de het Korps Mobiele Colonne.
De inhoud van deze archieven varieert van vergaderverslagen tot het opstellen van orders tot verslagen van de hulpverlening bij de watersnoodramp van 1953.
Selectie en vernietiging
Selectie heeft op zo hoog mogelijk niveau per dossier plaats gevonden aan de hand van de volgende selctielijsten:
  • BSD 20 Militair materieel (Stcr. 79/2007);
  • BSD 25 Militair personeel (Stcr. 242/2000);
  • BSD 45 Rijkshuisvesting (Stcr. 79/2002);
  • BSD 50 Militaire operatiën (Stcr 114/2002);
  • BSD 92 Overheidsinformatievoorziening (Stcr 202/2003);
  • BSD 73 Arbeidsvoorwaarden rijkspersoneel (Stcr. 864/2001);
  • BSD 143 Organisatie van de rijksoverheid (Stcr. 245/2005);
  • BSD 102 Dienstplicht (Stcr. 156/2005);
  • BSD 15 Beheer van de Rijksbegroting (Stcr. 62/2005);
  • BSD 46 Voorlichting van de Rijksoverheid (Stcr. 112/2007);
  • BSD 101 Adelsbeleid, adelsrecht en decoratie (Stcr. 107/2006).
Dit archief bevat ook enkele bescheiden die bewaard worden op grond van de hardheidsclausule art. 5 lid e van het Archiefbesluit. Het gaat hier onder andere om de afwikkeling van de financiële aangelegenheden van de Binnenlandse Strijdkrachten en stukken betreffende maatregelen op het gebied van Rijkspersoneelsbeleid in oorlogstijd. Er is geen historisch maatschappelijke analyse op deze beleidsterreinen uitgevoerd. Bij aanvang van de bewerking bedroeg de totale omvang van de archieven: 102,4 meter. De totale omvang van de archieven nà bewerking is 33,5 meter en beslaat de periode (1898) 1945-1996.
Verantwoording van de bewerking
Tijdens de bewerking van de archieven van het Ministerie van Defensie werd door het Nationaal Archief (NA) geconstateerd dat door de bewerkende partijen, De Centrale Archief Selectiedienst, het Project Wegwerken Archiefachterstanden en het Centraal Archievendepot van Defensie, een aanzienlijk aantal kleine archiefbestanden voor overdracht aan het NA werd aangeboden. Dit had de consequentie dat de bij deze archiefjes behorende toegangen voor de toekomstige raadplegers nauwelijks bruikbaar en presentabel konden zijn. De oorzaak vindt zich in de veelal diffuse relatie van de archiefvormers tot de complexe defensieorganisatie en de naar verhouding geringe hoeveelheid bewaard gebleven archiefbescheiden. De oorzaak hiervan is tweeledig. Enerzijds dient onbelangrijk materiaal aan de hand van selectielijsten te worden vernietigd, anderzijds is de kwaliteit van het archiefbeheer in het verleden niet altijd optimaal geweest. In enkele gevallen is er zelfs ongeautoriseerd vernietigd. Zowel PWAA, de CAS als de zorgdrager hebben ieder een deelinventaris opgesteld van bewerkte archiefblokken.
Om de bruikbaarheid van al dit archiefmaterieel te vergroten is er besloten een algemene toegang samen te stellen en de archiefjes daarin een plaats toe te kennen die meer zicht geeft op de positie binnen de organisatie en de relatie van de archiefvormer tot het beleidsterrein waarop het functioneerde. Om plaatsing van de archiefvormers binnen de in de loop der tijd steeds wisselende defensieorganisatie succesvol te kunnen laten zijn is voor een algemeen schema gekozen met een onderscheid in politieke en amtelijke leiding en de beleidsmatige en sturende delen, zoals raden en commissies, Defensiestaf en directies. Daaronder wordt vervolgens een onderscheid naar krijgsmachtdeel gegeven. Een overzicht hiervan is te vinden op pagina 95 in de lijst van archiefvormers.
Om plaatsing van de archiefvormers binnen de in de loop der tijd steeds wisselende defensieorganisatie succesvol te kunnen laten zijn is voor een algemeen schema gekozen met een onderscheid tussen de politieke en ambtelijke leiding aan de ene kant en de beleidsmatige en sturende delen, zoals raden en commissies, Defensiestaf en directies aan de andere kant. Daaronder wordt vervolgens een onderscheid naar krijgsmachtdeel gegeven.
Dit is beperkt gebleven tot de Koninlijke Landmacht. Archiefonderdelen van andere krijgsmachtonderdelen zijn blijkbaar niet aangetroffen of bewerkt (DjK, april 2019)
De inventaris van archieven van het ministerie van Defensie (en de taakvoorganger het ministerie van Oorlog) is opgedeeld in vijf hoofdrubrieken:
  1. Minister en Staatssecretarissen
  2. Ressort Secretaris-Generaal
  3. Raden en Commissies
  4. Defensiestaf en Directies
  5. Krijgsmachtonderdeel Koninklijke Landmacht
Alle stukken zijn van nietjes, plakband en overige hechtmiddelen ontdaan en verpakt in zuurvrije omslagen en zuurvrije archiefdozen. Ze zijn daarna genummerd volgens de inventaris. De omslagen en dozen zijn voorzien van etiketten. Van de te vernietigen stukken zijn vernietigingslijsten opgesteld en deze zijn aan het ministerie van Defensie overgedragen.
Ordening van het archief
Dit archief is primair geordend op basis van de organisatie van het ministerie van Defensie.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. er zijn geen beperkingen krachtens auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Defensie: Kleine Archiefbestanden [deel 1], nummer toegang 2.13.188, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Defensie / Kleine Archiefbestanden, 1, 2.13.188, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
In de volgende inventarissen zijn verwante archieven beschreven:
  • 2.13.169; Inventaris van het archief van de Materieelraad van het ministerie van Defensie (1951-1975)
  • 2.13.172; Inventaris van het archief van de Personeelraad van het ministerie van Defensie (1953-1978)
  • 2.13.173; Inventaris van het archief van de Militair Geneeskundige Raad van het ministerie van defensie (1968-1975)
  • 2.13.179; Inventaris van het archief van het ministerie van Defensie: Onderdelen behorende tot het Wapen der Genie, de Geniediensten en de Dienst Gebouwen, Werken en Terreinen (1862) 1945-1996
  • 2.13.181; Inventaris van de Commissiearchieven van het ministerie van Defensie (1931-1993)

Archiefbestanddelen