2.28.02.03 Inventaris van de collectie postwaarden van Duitse particuliere stadsposten (1861-1908), Scandinavische particuliere posten (1865-1908) en Russische Zemstvozegels (1865-1917)

Korteweg, Pieter Cornelis (1888-1970)

Korteweg is geboren in Groningen, maar na verhuizing van zijn ouders naar Amsterdam volgt hij de lagere school, Schoolvereniging nr. 2 aan de Herengracht. Hij heeft dan al een levendige belangstelling voor postzegels. Van zijn grootmoeder mag hij pakjes postzegels doorsnuffelen waarbij hij geïntrigeerd blijkt door de poststempels, die hij uiteindelijk in 250 albums onderbrengt. Zomer 1901 verhuist het gezin naar Leiden, waar Pieter Cornelis in de eerste klas van de HBS komt; een oudere broer begint dat jaar aan de medicijnenstudie en schenkt hem zijn postzegelverzameling. Na de middelbare school vermindert zijn belangstelling voor postzegels. In 1912 is hij directeur van de Koninklijke Aardewerk- en Porceleinfabriek Rozenburg te 's-Gravenhage. In juli 1913 trouwt hij met Carolina Johanna van Hasselt, uit welk huwelijk 2 dochters en een zoon worden geboren. In 1914 wordt hij gemobiliseerd als landweerplichtig reserve-officier en dient in 1916 als luitenant-adjudant in de Waterlinie; later krijgt hij algeheel zakenverlof. In 1916 is Korteweg enige tijd directeur van een melkfabriek, toen door gebrek aan grondstoffen voor het aardewerk Rozenburg moest worden geliquideerd.

In 1919 keert hij terug naar de postzegels, wanneer een oom hem een omvangrijke verzameling Nederlandse en Belgische voorafstempelingen schenkt. Naast Nederland en de koloniën verzamelt hij Frankrijk, België, Bhopal en de eerste emissie Turkije. In 1919 verhuist het gezin naar Haarlem en kort daarna naar Bentveld. In die tijd is Korteweg eerst procuratiehouder van een bank en later bankdirecteur in Alkmaar. In 1926 verhuist hij naar Laren (NH), noemt zijn huis "d'Instuif" en ontwikkelt in dat jaar drie belangrijke activiteiten. Op 24 september 1926 sticht hij de Postzegelvereening Contact schept Kracht, die binnen een jaar 353 leden telt en waarvan hij jarenlang secretaris en directeur van het - vandaag nog bestaande - rondzendverkeer was. Korteweg verbindt zich eind 1926 als vaste medewerker aan het sedert februari van dat jaar door K.A. Heijmans uitgegeven blad De Philatelist, dat officieel orgaan wordt van de op 25 oktober door Korteweg en overste W.K. Rutgers opgerichte Rotterdamsche Philatelisten-Vereeniging. Met ingang van januari 1928 neemt hij het hoofdredacteurschap over van Heijmans. Door toedoen van Korteweg wordt De Philatelist, vooral in de jaren dertig, een van de beste en belangrijkste tijdschriften ooit in Nederland verschenen. Binnen enkele jaren wordt De Philatelist het officieel orgaan van 10 verenigingen, waar onder die in Zeeuwsch-Vlaanderen, Roermond, Eindhoven, Middelburg, Amsterdam (De Philatelist), Medan en Soerabaia.

Op 26 december 1926 sticht Korteweg de Postzegel Club Kring Laren, waarvan de leden eenmaal per twee maanden op zondag bijeen komen, meestal ten huize van Korteweg, en na de bijeenkomst wordt gezamenlijk gedineerd in Hamdorf. Heel wat kwesties die eerst in de Kring Laren werden behandeld verschijnen later in De Philatelist. In 1929 toont Korteweg aan dat de citroengele Nederlandse Port no.1 niets anders is dan een verkleuring. Zijn speurwerk leidt in 1931 tot de vaststelling dat niet de Brusselse Jacob Wiener, maar de Amsterdamse Johan Wilhelm Kaiser de graveur was van de eerste Nederlandse zegels. In april 1931 verhuist hij naar Bussum, de Kring Laren komt voortaan bijeen in het Jaarbeursrestaurant in Utrecht.

Op 8 september 1934 wordt hem de (eerste) Costerus-medaille toegekend "wegens grote kennis der philatelie en uitgebreide publicaties". Met ingang van september 1934 verschijnt als bijblad een acht pagina's tellende De Aero-Philatelist, geredigeerd door J. Dellenbag; 1 januari 1936 gaat het bijblad als zelfstandig tijdschrift verder. In 1936 verhuist hij naar Naarden, in december 1939 tenslotte naar Bennebroek. In 1937 verschijnt De Philatelist 20x per jaar. In het eerste nummer van jaargang 1938 constateert de hoofdredacteur dat dit echter geen succes is gebleken: De stof scheen te versnipperen, terwijl redactie en administratie vermoeid geraakten van de veel te snelle opeenvolging der nummers; de volgende twee jaargangen komt het blad maandelijks uit. Op 1 januari 1940 gaat het in hoofdzaak door Korteweg en Heijmans geredigeerde en uitgegeven tijdschrift - Korteweg schrijft in het laatste nummer: "een hoofdredacteur, die zich niet voor nieuwe uitgiften interesseert en een redacteur, die geregeld met ander werk overstelpt is" - over aan het Nederlandsch Maandblad voor Philatelie, dat voortaan op de titelpagina zal vermelden "waarin opgenomen De Philatelist". Hij schreef omstreeks 2.000 artikelen over de meest uiteenlopende onderwerpen. Met betrekking tot de Nederlandse en koloniale zegels schreef hij over papierverschillen, gom, opdrukken, vervalsingen, (voor)afstempelingen, druktoevalligheden, plaatreconstructies, tandingen, noodporten, distributiekantoren, oplaagcijfers, enz.

Om zijn veelzijdige expertise stelde de Bond hem in 1927 aan tot plaatsvervangend keurmeester. Zijn belangrijkste verzameling van meer dan 24.000 brieven en briefomslagen van de zeventiende eeuw tot circa 1950 vormt sinds 1954, in welk jaar hij de Waller-medaille ontving, de kern van de collectie postgeschiedenis in het Postmuseum. In 1955 verbrak hij alle banden met de door hem opgerichte vereniging CsK. Korteweg was erelid van vele verenigingen, onder meer van Po & Po (1961), van de Nederlandsche Vereeniging van Postzegelverzamelaars en van de Rotterdamsche Philatelisten-Vereeniging. De laatste en hoogste onderscheiding die hij mocht ontvangen was het bijschrijven van zijn naam en handtekening op de Roll of Distinguished Philatelists of the Philatelic Congress of Great Britain (1962). Korteweg overleed op bijna 82-jarige leeftijd in Bennebroek, op 13 september 1970.

Wolff de Beer, Walter Silvain (1892-1983)

Wolff de Beer is op 28 maart 1892 in Amsterdam geboren. Hij wordt advocaat en trouwt in 1929 met Jetske Hendrika de Jong (1906-1990). Uit dit huwelijk wordt een dochter geboren. Hij zet zich in als bestuurder van verschillende filatelistische verenigingen en als jurylid voor filatelistische tentoonstellingen. In 1912 is hij medeoprichter van het Philatelistisch Maandblad. Van 1916 tot 1933 is hij Bestuurslid van de Nederlandsche Bond van Philatelisten-Verenigingen. Ook treedt hij in 1949 toe tot het bestuur van het Postmuseum. Hij is een groot verzamelaar van de emissie Nederland 1852. Hij ontvangt de Waller-medaille in 1934, de Ernest Drộle-medaille van La Fédération des Sociétés Philatéliques Françaises die bij hoge uitzondering aan buitenlanders wordt toegekend in 1952. Hij mag de Roll of Distinguished Philatelists ondertekenen in 1954 en krijgt dat jaar ook de Costerusmedaille.

Pieter Wilhelm Waller (1869-1938)

Pieter Wilhelm Waller is geboren op 5 januari 1869 te Amsterdam en overleed 19 juni 1938 te Overveen. Als tienjarige is hij al met het verzamelen van postzegels begonnen. Later, in de tijd, toen hij handelaar in tabak was, is hij in aanraking gekomen met vooraanstaande verzamelaars en collecties. Zijn belangstelling groeide en hij stelde in de loop van zijn leven zowel een historische als een filatelistische verzameling samen. Op verschillende tentoonstellingen in binnen- en buitenland verwierf hij bekroningen. Door de schenking van zijn enorme verzameling aan de Staat der Nederlanden heeft hij de aanzet gegeven tot het stichten, in 1929, van het Postmuseum. Waller werd toen ook de eerste voorzitter van het Stichtingsbestuur en als zodanig een stuwende kracht bij de opbouw van de verzamelingen van het museum. In het jaar 1934 heeft de Nederlandsche Bond van Filatelisten-Verenigingen de heer Waller geëerd door het instellen van de Waller-medaille. Het bestuur van de Nederlandsche Bond van Vereenigingen van Postzegelverzamelaars, zoals de naam van de Bond destijds luidde, besloot in zijn vergadering van 12 november 1933 tot het instellen van een nieuwe Bondsmedaille. Deze - naar P.W. Waller de Waller-medaille genoemd - geeft de Bond de mogelijkheid personen te eren, die zich tegenover de filatelie in het algemeen bijzonder hebben onderscheiden. Naast de filatelie was hij actief kleiduifschieter: hij nam in 1920 deel aan de 7e Olympische Zomerspelen in Antwerpen op de schietonderdelen kleiduiven, trap en team, waarbij het Nederlandse team zesde werd met 222 treffers. Van 1922 tot 1932 was hij bestuurslid van het Nederlands Olympisch Comité als penningmeester.

Duitse stadsposten: het museum heeft in 1936 de eigen, oorspronkelijke verzameling tijdelijk aan P.C. Korteweg overgedragen voor een herbewerking. Van deze oorspronkelijke verzameling is de herkomst en samenstelling niet bekend. Korteweg heeft de museumverzameling en zijn eigen schenking vervolgens samengevoegd en opnieuw beschreven.

Scandinavische particuliere posten: deze is uit een aankoop door het Postmuseum in 1935 van W.S. Wolff de Beer en mogelijk nog andere bronnen samengesteld door P.W. Waller.

Russische Zemstvozegels: de 12 albums zijn samengesteld van aankopen door het Postmuseum gedaan in 1935 en 1936, opgezet en beschreven door P.W. Waller volgens de Schmidt catalogus. Dit werk is later overgenomen en voltooid door de heer P.C. Korteweg.

COMM-Museum voor Communicatie heeft op 15 maart 2018 de collecties overgedragen aan het Nationaal Archief. De collecties hebben vooral het karakter van een onderzoekscollectie.

Duitse particuliere stadsposten, postzegels en postwaardestukken van particuliere ondernemers uit verschillende Duitse steden, die een lokaal postverkeer onderhielden, ingedeeld per stad, vervolgens per onderneming, 1861 - 1908, 15 albums; objectnummers 03193 t/m 03207.

Scandinavische particuliere posten, bevat ongebruikte en gebruikte postzegels van Zweden, Noorwegen, Denemarken en Finland onder de benaming "Bypost", Landpost", "By- og Hustelegraph" en zegels van spoorwegen en stoombootdiensten, enige documentatie, stempels, herdrukken, falsificaten, enige proeven en enige postwaardestukken 1865 - 1908, 2 albums; objectnummers 03191 en 03192.

Russische Zemstvozegels, ongebruikte en gebruikte postzegels en postwaardestukken, ook portzegels, herdrukken, enkele proeven en falsificaten van de Russische zelfbesturende districten en de lokale postzegels van Wenden en de Russische radenregering. Ingedeeld per district, 1865 - 1917, 12 albums; objectnummers 03179 t/m 03190.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.

Inzage in de collectie Postwaarden is alleen mogelijk na afspraak met de beheerder van de collectie Postwaarden. De collectie kent beperkingen voor het raadplegen van stukken vanwege de aard van het materiaal. Het vraagt een specifieke hanteerwijze en kan daarom alleen onder toezicht van de collectiebeheerder geraadpleegd worden.
Op de pagina Postwaarden kunt u lezen hoe u een afspraak kunt maken.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie buitenlandse particuliere postvervoerders, nummer toegang 2.28.02.03, inventarisnummer ..., objectnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Particuliere Posten, 2.28.02.03, inv.nr. ..., obj.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar