Opstanden in perspectief
Opstand & Vrijheid bestaat uit drie onderdelen, waarin het verhaal van een opstand in context wordt gepresenteerd. Ook is er aandacht voor de invloed van deze opstanden voor het Nederland van vandaag de dag. In korte interviews geven drie experts, KennyB, Devika Partiman en Judith Pollmann, hun visie op de betekenis van de gebeurtenissen.
In het permanente onderdeel van de installatie staat het verhaal over de Tachtigjarige Oorlog, een belangrijke opstand uit de geschiedenis van Nederland, centraal. Onder andere het Plakkaat van Verlatinge (1581) en de Unie van Utrecht (1579) zijn hier permanent te zien. De andere twee onderdelen van de installatie wisselen elk half jaar. Momenteel toont het Nationaal Archief hierin de geschiedenis van de staking van de Marron-vrachtvaarders 1921 en die van de geschiedenis van de abortuswetgeving in Nederland
Opstand & Vrijheid is zeven dagen per week gratis te bezichtigen.
Plan je bezoek
- Maandag: gesloten
- Dinsdag t/m vrijdag: 10.00 - 17.00 uur
- Zaterdag en zondag: 11.00 - 17.00 uur
- Tussen 13 juli t/m 25 augustus is het Nationaal Archief in de weekenden gesloten.
Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)
Naast documenten die belangrijke momenten in de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog vormen, wil de nieuwe installatie ook andere aspecten van deze strijd laten zien. Want het beeld van de Tachtigjarige Oorlog als een eensgezinde strijd tegen de Spaanse koning Filips en voor vrijheid en onafhankelijkheid is inmiddels achterhaald. Zeker in de beginjaren van de opstand is de strijd veel meer een burgeroorlog, waarin de inwoners van de Nederlanden vaak lijnrecht tegenover elkaar staan. Ook is de uiteindelijke uitkomst van de jarenlange oorlog, een onafhankelijke republiek, niet vanaf het begin het doel dat de opstandelingen voor ogen hebben.
Staking Marron-vrachtvaarders 1921
In het grensgebied van Suriname en Frans-Guyana zijn Marrons - nakomelingen van slaafgemaakte personen die de plantages zijn ontvlucht - onmisbaar voor het vrachtvervoer over de Marowijne-, Tapanahony- en Lawarivier. In 1921 nemen zij een resoluut besluit: ze gaan staken. De economische positie van deze Marrons is in de jaren daarvoor sterk onder druk komen te staan. Bij het koloniale bestuur vinden zij geen gehoor voor hun klachten daarover. Zij weten het vrachtvervoer drie maanden lang stil te leggen en blijvend respect af te dwingen. Deze staking laat zien hoe onmisbaar de Marrons zijn voor de koloniale welvaart van Nederland.
Baas in eigen buik
Eind jaren zestig barst in Nederland de maatschappelijke discussie over abortus los. Het debat wordt dan nog voornamelijk gevoerd door mannelijke artsen en politici. In Baas in eigen buik is te zien hoe de vrouwenbewegingen Dolle Mina en Wij Vrouwen Eisen hun rol in dit debat opeisen. Archiefstukken en foto’s uit de collectie van het Nationaal Archief belichten spraakmakende acties en massale demonstraties van de actiegroepen. In de maatschappij en de politiek is er weerstand tegen abortusrecht. Het duurt lang voordat er een nieuwe wet is: de Wet afbreking zwangerschap.
