Het zusje van vroeger

2005

Het verhaal van Silvana Scaglione geeft een kijkje achter de gesloten deuren van een Italiaans immigrantengezin. Als zij in de veertig is, overlijden haar ouders. Er verandert veel.

Italiaanse grootouders van auteur met hun kinderen, jaren dertig (detail). Collectie: Sandra di Bortolo.

Als jongste dochter in een Italiaans gezin betekent het overlijden van haar moeder dat haar oudste broer Franco voortaan het hoofd van de familie is. In eerste instantie is dat een vanzelfsprekendheid, maar naarmate de tijd verstrijkt, merkt Silvana dat zij steeds meer moeite krijgt om haar oudste broer blindelings te volgen.

Wanneer zij voorzichtig probeert zich te distantiëren van dit vanzelfsprekende leiderschap stuit dat direct op verzet binnen de familie. In eerste instantie probeert Franco haar nog onder vier ogen duidelijk te maken dat hij haar recalcitrante gedrag niet op prijs stelt. Maar wanneer Silvana steeds meer in het openbaar de familietradities aan haar laars lijkt te lappen door Franco openlijk aan te spreken op zaken die in haar ogen anders zouden moeten, neemt de spanning binnen de familie toe. Silvana zoekt steeds vaker in het bijzijn van anderen de confrontatie op, in de hoop haar andere broer Matteo en zus Carmen wakker te schudden.

De afwikkeling van de erfenis ligt vanzelfsprekend in de handen van Franco en neemt maanden in beslag. Silvana kan niet nalaten om hem regelmatig aan te spreken op zijn handelen. Ook de verkoop van het ouderlijk huis geeft aanleiding tot hoog oplopende spanningen tussen Franco en Silvana. Wanneer Franco uiteindelijk besluit het huis van hun overleden moeder zelf te gaan bewonen, dient zich een volgend probleem aan. Zus Carmen heeft zoveel emotionele problemen met het verlies van haar moeder én haar ouderlijk huis, dat zij zich volledig afzondert van alles dat met de verkoop te maken heeft. Zij wil het huis nooit meer zien. De hele familie doet net of er niets aan de hand is en dringt er bij Silvana op aan, hier vooral niet over te praten met Carmen. In Franco zijn ogen is zij het best geholpen, wanneer iedereen haar met rust laat.

Als Silvana toch, tegen de uitdrukkelijke instructies van Franco in, een moeizaam gesprek afdwingt bij Carmen, zijn de gevolgen niet meer te overzien. Carmen is boos op Silvana, omdat zij de zogenaamde goede bedoelingen van Silvana ziet, als een bemoeizuchtige inmenging in haar privéleven. In haar beleving doet Silvana geen enkele moeite om werkelijk begrip te tonen voor haar verdriet. Matteo en zijn vrouw Ellen willen inmiddels niets meer weten van de spanningen tussen Franco en Silvana en nemen de veilige weg, door de kant van Franco te kiezen. Zij distantiëren zich volledig van Silvana.

Een rechtstreekse confrontatie tussen Franco en Silvana is uiteindelijk bepalend voor de verstandhoudingen binnen de hele familie.