Zo begint zondagmorgen 17 september 1944 voor Petronella Dozy, dan 55 jaar oud. Gedurende de gehele Tweede Wereldoorlog – en ook in de jaren daarna - houdt zij intensief een dagboek bij. Zo lezen wij hoe voor haar en haar familie de dag van Operatie Market Garden, op 17 september, verloopt. Een van de dropzones van de Amerikaanse 82e Luchtlandingsdivisie is Groesbeek, waar Petronella woont in Villa Vogelsangh. Lang zou de zondagse rust niet standhouden. Operatie Market Garden is de codenaam van een geallieerd offensief waarbij een luchtlanding (Market) het voor de grondtroepen (Garden) mogelijk moest maken om via bruggen over de Nederlandse rivieren naar het noorden door te stoten.
‘Een blik op het horloge toont dat het half acht is. Ver geronk nadert, vliegtuigen. De honden, nooit gewennend aan dit geluid, trachten door verwoed blaffen de indringers te verschrikken. De vliegtuigen trekken over ons heen in Noordelijke richting en blijven daar rondcirkelen. (…) Goed tien uur nieuwe zwermen vliegtuigen die naar alle zijden schieten.’ Wij, de twee thuisblijvers maken ons bezorgd over de wandelaars; wij zijn danig opgelucht als zij eindelijk ongedeerd terugkeren.’
Dat deze bombardementen in de ochtend nog maar het begin zijn van iets veel groters, kan zij op dat moment nog niet bevroeden. Juist zitten zij aan een kommetje soep of er breken harde gevechten uit, zo hard, dat haar vader zijn gezin naar de kelder stuurt. ‘In 't geheel doken wij drie malen in de kelder om tenslotte de wijste partij te kiezen en boterhammen enz. mee te nemen.’
In haar dagboek spreekt zij haar hoop uit: ‘Zou dit de invasie, de lang verwachte bevrijding zijn? De bevrijding waar wij gedurende de eindeloos gelijkende jaren der bezetting al onze hoop op gevestigd hadden? (…) Steeds regenen valschermen uit de heldere lucht. Vele vertonen onze nationale kleuren: rood, wit, blauw en oranje; wij menen er een bizondere (sic) attentie voor Nederland in te zien dat men onze Vaderlandse kleuren voor onze bevrijding gebruikt.’
Op het schoolplein aan de overzijde van de weg lopen in khaki geklede soldaten heen en weer en de Duitsers die in de school gelegerd waren staan met het gezicht tegen de muur van de schoenfabriek gekeerd, de handen omhoog. Dat kan niet anders betekenen dan de bevrijding! Met tranen in de ogen omhelzen Ineke en ik elkander en dan vlug naar de kelder met het ontroerende nieuws. Vader en Moeder willen zich met eigen ogen overtuigen van het ongelofelijke en wij snellen in grote opwinding naar buiten. De buren blijken ook reeds uitgelopen en wij wensen elkaar geluk en begroeten juichend de Amerikaanse soldaten die de Zevenheuvelenweg af komen draven.'
De tekst uit het dagboek van Petronella Dozy is eveneens beschikbaar bij het NIOD en het Bevrijdingsmuseum Groesbeek. Haar verslag van 17 september 1944 is terug te vinden op pagina 140 en 141. Zie ook bijgaande link.
