Terug naar zoekresultaten

2.05.32.23 Inventaris van de archieven van de Commissies tot Regeling van Grensscheidingen tussen Nederland en Pruisen en Hannover

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.05.32.23
Inventaris van de archieven van de Commissies tot Regeling van Grensscheidingen tussen Nederland en Pruisen en Hannover

Auteur

J.C. Beth

Versie

04-07-2021

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1918 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Commissie Grensscheidingen Nederland-Pruisen-Hannover
Cie. Grensscheidingen Nederland-Pruisen-Hannover

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1816-1828

Archiefbloknummer

Z21098

Omvang

; 30 inventarisnummer(s) 1,80 meter

Taal van het archiefmateriaal

De stukken zijn gesteld in heten in het
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Commissies tot Regeling van Grensscheidingen tussen Nederland en Pruisen en Hannover

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van de commissies bestaat uit stukken betreffende grensgeschillen tussen Nederland en Luxemburg, en Nederland en Pruissen: met onder meer protocollen van de vergaderingen, ingekomen brieven van de Minister van Buitenlandse Zaken, schetsen en correspondentie over de te plaatsen grenspalen, en overeenkomsten in verband met gemeenschappelijk gebruik van wegen en waterleidingen in de grensgebieden. Het archief bevat tevens enkele kaarten van de grensscheidingen.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Art. 66 van de Acte van het Weener Congres van 9 Juni 1815 (waarin het door Nederland met Pruisen gesloten tractaat van 31 Mei 1815 is opgenomen) bepaalt in het algemeen de grenzen tusschen het in art. 65 gevormde Koninkrijk der Nederlanden en Frankrijk en Pruisen. Ten aanzien van de oostgrens van Limburg wordt daarin bepaald dat het Pruisische grondgebied op geen punt de Maas mocht aanraken, noch ook die rivier op een afstand van 800 Rijnlandsche roeden mocht naderen; tevens moesten de voormalige Kleefsche enclaves, de Lymers, Malburg, Huizen, Zevenaar en de heerlijkheid Weel door Pruisen aan Nederland worden afgestaan. Die afstand heeft plaats gehad bij de conventie van 25 Mei 1816.
Eene nauwkeuriger omschrijving van de grenzen tusschen de beide Staten zou nader plaats vinden en daarvoor zou onverwijld door de regeeringen van Pruisen en Nederland commissiën worden benoemd, welke gemeenschappelijk (ook voor het Groothertogdom Luxemburg en voor de grensscheidingen in de districten van Kijfwaard, Lobith en het geheele grondgebied tot aan Kekendom) moesten werkzaam zijn.
De leden der Nederlandsche commissie werden bij Koninklijk besluit van 28 Juni 1815 n°. 32 benoemd. Deze waren de kolonel M. J. de Man, eerste commissaris, H. J. Michiels van Kessenich, J. L. Nicolaï en M. Fock, commissarissen. De leden der Pruisische commissie waren F. W. von Bernuth, eerste commissaris, Bernard, Neyebauer en Paul, commissarissen, welke laatste drie genoemden op 15 Mei 1816 worden ontslagen en vervangen door den commissaris J. A. Eytelwein.
De instructie voor de Nederlandsche commissie werd door den Secretaris van Staat voor de Buitenlandsche Zaken op 4 Juli 1815 vastgesteld.
Als resultaat van de opdrachten, aan die commissien gegeven, kwam op 26 Juni 1816 te Aken een tractaat van grensscheiding tusschen Nederland en Pruisen tot stand, waarbij de grens tusschen beide landen van de Moezel tot aan Mook nauwkeurig worden vastgesteld in de artikelen 18-26.
De werkzaamheden voor de vaststelling van het overige gedeelte van de Pruisisch-Nederlandsche grenzen, namelijk van Mook tot Drieland, werden verricht en beëindigd door. de commissarissen, die bij Koninklijk besluit van 15 Juli 1816 n°. 89 waren benoemd (de kolonel M. J. de Man en de inspecteur-generaal van den waterstaat J. Blanken) in vereeniging met de Pruissische commissarissen F. W. von Bernuth en J. A. Eytelwein: De instructie van den kolonel de Man, als eersten commissaris, werd vastgesteld door den Minister van Buitenlandsche Zaken op 15 Juli 1816. Het resultaat van de werkzaamheden dier commissiën is nedergelegd in het tractaat van 7 October 1816, tusschen Nederland en Pruisen te Kleef gesloten.
De nauwkeurige omschrijving der grenslijnen, bij die tractaten vastgesteld, heeft plaats gehad in het "Proces-verbal de la ligne de démarcation entre les Royaumes des Pays-Bas et de Prusse, conclu et signé à Emmerich le 23 Septembre 1818". ( Dit proces-verbaal, dat door den eersten commissaris de Man bij brief van 30 September 1818 n°. 70 aan den Minister van Buitenlandsche Zaken was gezonden, en bij het Departement van Buitenlandsche Zaken werd gedeponeerd (Exh. 30 September 1818, I. S. n°. 3807), is niet aan het Algemeen Rijksarchief overgedragen. ) Ten aanzien van het gemeenschappelijk gebruik van den Heelweg, tusschen de gemeenten Dinxperlo en Züderwick is op 7 November 1822 eene conventie gesloten.
In de genoemde Acte van het Weener Congres werden in artikel 27 de landen genoemd, welke te zamen het Koninkrijk Hannover zouden vormen, zonder dat over eene grensregeling iets was bepaald. Toch kwam ook bij tractaat op 2 Juli 1824, te Meppen gesloten, eene grensregeling tusschen Nederland en Hannover tot stand, als resultaat van de werkzaamheden der bij Koninklijk besluit van 12 Juni 1819 la. V2., benoemde commissie, bestaande uit den generaal-majoor M. J. de Man, eerste commissaris, en de heeren Mrs. A. Sandberg, H. Guichart en J. L. Homan, commissarissen, in vereeniging met de Hannoversche commissarissen C. F. F. von Pestel, O. D. C. F. Reinhold en C. E. G. Freiherr von dem Bussche. De luitenant-ingenieur J. Mock werd ter assistentie aan de Nederlandsche commissarissen toegevoegd.
De instructie voor die commissarissen werd, tegelijk met eene afzonderlijke geheime instructie voor den eersten commissaris betrekkelijk Reiderland in verband met de rivier de Eems, vastgesteld bij Koninklijk besluit van 27 Juni 1819. De nauwkeurige omschrijving der grenslijnen, bepaald bij het Traktaat van Meppen, heeft plaats gehad in het "Generaal Proces-verbaal van Abornement der grensscheiding tusschen de Koningrijken der Nederlanden en Hannover", onderteekend te Meppen op 12 September 1825, dat bij brief van 18 Juli 1826 n°. 63 door den eersten commissaris aan den Minister van Buitenlandsche Zaken is gezonden. Een exemplaar van dit proces-verbaal is bij dien brief (Exh. 22 Juli 1826 n°. 26) aanwezig.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
De rechtstitel is (nog) onbekend

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
Bij het opnieuw redigeren van de door vele supplementen en aantekeningen onwerkbaar geworden inventaris 2.05.01 bleek het wenselijk enige daarin beschreven bestanden in een aparte inventaris onder te brengen. De inventaris van de de grensscheidingcommissies Nederland-Pruisen-Hannover is in 1918 door J.C. Beth vervaardigd en gepubliceerd in Verslagen omtrent 's Rijks Oude Archieven (VROA) 1918, pagina's 228(330) - 234(336).

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Commissie Grensscheidingen Nederland-Pruisen-Hannover, nummer toegang 2.05.32.23, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Cie. Grensscheidingen Nederland-Pruisen-Hannover, 2.05.32.23, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
  • Ministerie van Buitenlandse Zaken: Ratificaties, 1813-1940, toegang 2.05.02
  • Commissie Grensscheidingen Nederland-België, 1839-1846, toegang 2.05.32.24
  • Ministerie van Buitenlandse Zaken - Kaarten Grensregelingen, toegang 4.BUZA

Archiefbestanddelen