2.21.185 Inventaris van het archief van J.A. Crajenschot [levensjaren 1746-1835], 1795-1826

Na in Ravesteyn een opleiding te hebben gevolgd aan de Latijnse school van de Jezuieten zette hij het beroep van zijn vader voort. In 1773 verd hij als boekverkoper ingeschreven in het Amsterdamse poortersregister en in het gilde der boekverkopers opgenomen.

Crajenschot sloot zich aan bij de Verlichting. Vanaf 1778 tot zijn dood was hij lid van de vrijmetselaarsloge "la Bien Aimée", en daarmee een van de weinige katholieken die openlijk voor de vrijmetselarij uitkwam. Hij was tevens fel patriot: in de jaren 1781-1784 drukte hij het tijdschrift Le politique Hollandais en gaf hij tal van pamfletten en brochures uit. In 1787 moest hij tijdelijk uitwijken voor de Pruissische repressie en zijn boekhandel aan zijn vrouw, Geertruyda Thamby, overlaten. Weldra keerde hij echter terug om zich te wijden aan de uitgave van een tijdschrift "Kerkelijke bibliotheek", dat het eerste katholieke tijdschrift in Nederland was. Met Gogel en Van Irhoven van Dam sloot hij zich in het eind van 1794 aan bij een revolutionair comité van van zes ter voorbereiding van de Bataafse omwenteling.

Na de revolutie van 1795 bleef Crajenschot ambteloos. Als uitgever gaf hij blijk van zijn trouw aan de patriotse beginselen door de uitgave van tijdschriften als "Le spectateur républicain" (1795) en "De democraten" (1796-1798).

Toen hij onder het bewind van koning Lodewijk Napoleon zijn radicale beginselen prijsgaf en opnieuw zijn diensten aanbood (vergeefs echter), deed hij dit met het oogmerk om door zijn invloed de belangen van de katholieken te behartigen.

Van 1803 tot 1816 zat hij als grootthesaurier in het hoofdbestuur van de oppergraden van de vrijmetselarij.

Stellig heeft hij in dit lichaam gekweekte relaties zijn invloed uitgeoefend op de kerkelijke politiek van koning Lodewijk Napoleon. In 1816 trok hij zich als grootthesaurier terug, waarbij hij vermoedelijk een kastekort achterliet.

Crajenschot zette zijn boekhandel voort, vermoedelijk tot kort voor zijn overlijden op 5 februari 1835.

Het hier beschreven bestand maakt deel uit van de documentatieverzameling van het archief van het bisdom Haarlem.

De rechtstitel is (nog) onbekend

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 353 J.A. Crajenschot, nummer toegang 2.21.185, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Crajenschot, 2.21.185, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar