Terug naar zoekresultaten

3.20.52 Inventaris van het archief van de familie Van Slingelandt-De Vrij Temminck

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

3.20.52
Inventaris van het archief van de familie Van Slingelandt-De Vrij Temminck

Auteur

M.A.P. Roelofsz

Versie

25-11-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1930 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Familiearchief Van Slingelandt-De Vrij Temminck
Slingelandt de Vrij Temminck, van

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1550-1813

Archiefbloknummer

35347

Omvang

; 696 inventarisnummer(s) 18,30 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het, het, het, en het.
Nederlands
Latijn
Frans
Engels

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven en gedrukte teksten. De Nederlandstalige stukken van vóór ca. 1700 zijn geschreven in het gotische cursiefschrift, met name in de oud-Hollandse klerkencursief.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Govert van Slingelandt;
Simon van Slingelandt;
Govert Simonsz. van Slingelandt;
Govert Johan van Slingelandt;
Johan Diederik van Slingelandt;
Aelbrecht van Slingelandt;
Govert Franco van Slingelandt;
Hieronymus van Slingelandt;
Egbert de Vrij Temminck;
François Fagel;
Hendrik Fagel;
Pieter van Bleiswijk;
Wigbolt Slicher de jonge;
Joannes Slicher

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat papieren afkomstig van verschillende leden van het regentengeslacht Van Slingelandt, onder wie de raadpensionaris Simon van Slingelandt. Deze papieren betreffen onder meer functies in het landsbestuur, het stadsbestuur van Amsterdam, het Hof van Holland, de Raad van Brabant. De stukken afkomstig van Egbert de Vrij Temminck betreffen onder meer het stadsbestuur van Amsterdam en de WIC en de VOC. Ook bevat het archief stukken afkomstig van Francois en Hendrik Fagel, griffiers van de Staten-Generaal, en van Joannes Slicher inzake het beheer van geestelijke goederen te Delft.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Genealogie
Van Slingelandt:
Embedded Image
Temminck:
Embedded Image
Geschiedenis van het archiefbeheer
In 1857 werd door D. Baron van Slingelandt aan het Rijk afgestaan het archief van de familie Van Slingelandt en aanverwante personen
Het archief is door schenking verworven.
Omtrent de vorming der verzameling valt het volgende op te merken:
De stukken van Govert van Slingelandt zijn na zijn dood naar alle
waarschijnlijkheid voor het merendeel overgegaan op zijn zoon Govert Johan,
daar deze een aantal van die stukken, speciaal betreffende justitiële
aangelegenheden, beschreven heeft in in een inventaris, nu te vinden onder
inv.nr. 302
De papieren van Simon kwamen na het overlijden van zijn zoon Govert
Simonsz., die geen mannelijke nakomelingen had, aan diens schoonzoon, Philip
Jacob van der Goes, vroedschap en burgemeester van Rotterdam, gehuwd met
Suzanna van Slingelandt, dochter van de genoemde Govert Simonsz. (Staatkundige
geschriften door mr. S. van Slingelandt, deel I, pag II). Tenslotte raakten al
deze stukken in het bezit van Aelbrecht van Slingelandt, die ze voegde bij die
van zijn grootvader Govert Johan, zijn vader Johan Diederik en zijn eigen
stukken
Na het kinderloos overlijden in 1785 van zijn oom van vrouwszijde,
de Amsterdamse burgemeester, Egbert de Vrij Temminck, kreeg hij nog diens
omvangrijk archief (Aelbrecht van Slingelandt was gehuwd met Helena Slicher,
dochter van Hieronymus slicher en Catharina Temminck, halfzuster van Egbert).
Na de dood van Aelbrecht ging zijn archief vermoedelijk over op zijn
oudste zoon Hieronymus, daar ook van deze Amsterdamse secretaris nog enige
stukken aanwezig zijn, en daarna op diens zoon Hieronymus Nicolaas. Na het
kinderloos overlijden van de laatste in 1844 kwam het archief waarschijnlijk
aan de neef van Hieronymus Nicolaas, namelijk Aelbrecht Johan, die bij dit
archief nog de papieren van zijn vader Johan Diederik Barthout, jongste zoon
van Aelbrecht van Slingelandt voegde. Deze Johan Diederick Barthout was als
commissaris bij de ramp van Leiden in bezit gekomen van verschillende stukken
betreffende die zaak (); deze stukken, zijnde van geen waarde, werden na de afstand
van de verzameling Van Slingelandt aan het Algemeen Rijksarchief vernietigd. Na
de dood van Aelbrecht Johan in 1856, kwam het archief , daar de tak van de
familie Van Slingelandt, afstammend van Johan Diederik (1703-1757) was
uitgestorven, aan een afstammeling van Govert, broer van Johan Diederik, nl.
Diederik van Slingelandt. R. Fruin. De Gestie van Dr. R.C. Bakhuizen van den Brink als archivaris des Rijks 1854-1865 , pag 99.vlg.
Hoe er zich stukken van François en Hendrik Fagel, Pieter van
Bleiswijk en Wigbolt Slichter de jonge in het archief Van Slingelandt bevinden,
is uit de inhoud van de stukken niet duidelijk gebleken.
Wel hebben er familiebetrekkingen tussen enige van deze personen en
de familie Van Slingelandt bestaan. Een dochter van Govert van Slingelandt,
Elisabeth, was gehuwd met de griffier François Fagel. Wigbolt Slicher was een
oudoom van Helena Slicher, gehuwd met Aelbrecht van Slingelandt
De stukken van Pieter van Bleiswijk handelen alle over Zeeuwse
aangelegenheden. Daar op één stuk de notitie voorkomt: "aan de Pens. van
Berkel", is het zeer goed mogelijk, dat de stukken door Van Bleiswijk en door
de relatie van Van Berckel en De Vrij Temminck tenslotte in het bezit van de
laatste geraakt zijn, hoewel dit niet positief uit aantekeningen op de stukken
of uit de papieren van De Vrij Temminck blijkt (vgl. het inv.nr. 611 met het
inv.nr. 519)
Ook de stukken van de griffier Hendrik Fagel zullen zeer
waarschijnlijk door E. de Vrij Temminck in het archief van Van Slingelandt
gekomen zijn, daar enige stukken behalve aantekeningen van De Vrij Temminck ook
aantekeningen van Hendrik Fagel hebben.
Naar aanleiding van de aanwinst van 1857 heeft de toenmalige
Rijksarchivaris, R.C. Bakhuizen van den Brink, een kort overzicht van de inhoud
gegeven ( Kunst en Letterbode van 1857, no. 18, en
daaruit overgenomen in Studiën en Schetsen , deel
IV, pag. 304 vlg.). Een wat uitgebreider overzicht, uittreksel uit de brief van
de Rijksarchivaris aan de minister van Binnenlandse Zaken d.d. 6 oktober 1857,
is te vinden in De Gestie , pag 97 vlg.
Volgens de vroeger gevolgde methode van archiefordening is een groot
gedeelte van de stukken in de verschillende afdelingen van het Algemeen
Rijksarchief ingevoegd. Zo in het archief van de Raad van Staten stukken van
Govert en Simon van Slingelandt, in het archief van de Staten-Generaal
(Legatiearchief) stukken van Govert, in het archief van de Staten van Holland,
stukken van Govert en Simon, in de Koloniale archieven stukken van Simon en
Egbert de Vrij Temminck, in het Admiraliteitsarchief eveneens stukken van De
Vrij Temminck, in het archief van het Hof van Holland stukken van Govert Johan
en Johan Diederik van Slingelandt. Van deze invoegingen in 1857 en volgende
jaren werd van de stukken van Govert van Slingelandt en E. de Vrij Temminck
geen of maar vluchtige aantekening gehouden
Verder is een gedeelte, meer speciaal op Amsterdamse zaken
betrekking hebbend, in 1862 aan het gemeentearchief van Amsterdam afgestaan, op
voorwaarde dat van deze stukken ten allen tijde inzage verleend kon worden
( De Gestie , pag. 217). Deze gehele verzameling
werd toegeschreven aan mr. Aelbrecht van Slingelandt en kwam als zodanig aan
het Amsterdamse archief. In werkelijkheid was het grootste gedeelte echter niet
afkomstig van deze Amsterdamse secretaris, maar van burgemeester E. de Vrij
Temminck, van wie nog een zeer groot aantal stukken in het Algemeen
Rijksarchief bleef berusten, wel meer in het bijzonder betreffende
generaliteitszaken en van minder specifiek Amsterdams stedelijk beland, maar
die scheiding was toch weinig consequent doorgevoerd.
Wat ten slotte overbleef, is in 1904 door Th. Morren als
familiearchief Van Slingelandt beschreven (MS. inventaris)
De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Daar de meeste leden van deze familie belangrijke ambten bekleed hebben, kwam het Algmeen Rijksarchief in het bezit van een collectie stukken, waaronder vele van grote waarden waren.
Deze verzameling toch bevat:
  1. De papieren van Govert van Slingelandt, geboren 1620 te Dordrecht, gestorven 1690 te 's-Gravenhage. Sinds 1653 pensionaris van Dordrecht, gezant van de Staten bij de Hoven van Zweden en Polen in 1656, gezant van de Staten bij het Hof van Denemarken in 1659, 1660, sedert 1664 secretaris van de Raad van State.
  2. Idem van de zoon van Govert, Simon van Slingelandt, geboren 1664 te Dordrecht, gestorven 1736 te 's-Gravenhage. Deze volgde zijn vader in 1690 als secretaris van de Raad van State op, werd in 1725 thesaurier-generaal en in 1727 raadpensionaris van Holland.
  3. Idem van de zoon van Simon, Govert Simonsz. van Slingelandt, geboren te 's-Gravenhage 1694, gestorven te Aken 1767. Rad van Dordrecht, drost van Breda en sinds 1729 ontvanger-generaal van Holland.
  4. Idem van een jongere zoon van Govert, Govert Johan van Slingelandt, geboren 1665 te 's-Gravenhage, gestorven aldaar 1703. Extra-ordinaris raad in de Raad van Brabant, 1698-1702, raad in de Raad van Brabant, 1702, raad in het Hof van Holland, 1702-1703.
  5. Idem van de zoon van Govert Johan, Johan Diederik van Slingelandt, geboren te 's-Gravenhage 1702, gestorven aldaar 1757. Raad in de Raad van Brabant, 1727-1740, raad in het Hof van Holland, 1740-1757, gecommitteerde inde Sociëteit van den haag, 1747-1749. In deze laatste functie is hij in 1747 gecommitteerd geweest voor de ontvangst van de Liberale gift. Van 1750-1756 was hij commissaris-politiek op de Noord-Hollandse Synoden vanwege de Staten van Holland, en ouderling der Ned. Herv. Kerk vanwege het Hof van Holland
  6. Idem van de oudste zoon van Johan Diederik, Aelbrecht van Slingelandt, geboren te 's-Gravenhage 1732, gestorven te Amsterdam 1801. Secretaris van Amsterdam, 1759-1795.
  7. Enige stukken van de tweede zoon van Johan Diederik, Govert Franco van Slingelandt, geboren te 's-Gravenhage 1734, gestorven aldaar 1808. Schepen sinds 1775 en burgemeester van Den Haag, 1783-1795
  8. Idem van de zoon van Aelbrecht, Hieronymus van Slingelandt, geboren te Amsterdam 1762 en gestorven aldaar 1829. Secretaris van amsterdam, 1780-1795 en in 1803, lid der Ridderschap en Staten van Holland sinds 1818
  9. De papieren van Egbert de Vrij Temminck, geboren te Amsterdam 1700, gestorven aldaar 1785. Commissaris tot de ontvangst van de honderste e.a. penningen, 1726, raad van 1733 tot 1785, schepen, 1727-1743, burgemeester in de jaren: 1749, 1752, 1754, 1756, 1757, 1759, 1760, 1762, 1763, 1765, 1766, 1768, 1769, 1771, 1772, 1774, 1775, 1777, 1778, 1780, 1781, 1783, 1784, gedeputeerde in de Raad van State, 1745-1748, raad ter Admiraliteit te Amsterdam, 1748, bewindhebber der West-Indische Compagnie, 1738-1742, bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie, 1742-1785, gecommitteerde der Staten van Holland en West-Friesland tot de informatie ten aanzien van de posterijen binnen de provincie Holland, 1749-1752, commissaris-politiek in de kerkeraad, 1753, ambachtsheer, wegens de stad Amsterdam, van Leimuiden en Vriesekoop, 1754-1780, commissaris over de stadjachten, 1754, commissaris van 't Haarlemmer Zandpad, 1757, commissaris van 't Stadslogement te 's-Gravenhage, 1757, curator van 't Atheneum Illustre en scholarch der Latijnse scholen, commissaris van de Hortus Medicus, 1766 ( J. Elias, De Vroedschap van Amsterdam, 1578-1795, deel II, pag. 758)
  10. Een bundel stukken van François Fagel, geboren te 's-Gravenhage 1659, gestorven 1746 aldaar. Sinds 1690 griffier van de Staten-Generaal
  11. Een collectie stukken van Hendrik Fagel, geboren te 's-Gravenhage 1706, gestorven aldaar 1790. Sinds 1742 2e griffier van de Staten-Generaal, van 1744-1790 1ste griffier.
  12. Een aantal stukken van Pieter van Bleiswijk, geboren te Delft 1724, gestorven te 's-Gravenhage 1790. Pensionaris van Delft, 1752-1772, raadpensionaris van Holladn, 1772-1787.
  13. Een bundel stukken, vermoedelijk van Wigbolt Slicher de jonge, geboren te Amsterdam 1659, gestorven aldaar 1730. Hoofdschout van Amsterdam, 1719-1726, hoogheemraad van de Zeedijk beoosten Muiden, 1719-1730. Tot deze verzameling hebben vermoedelijk ook behoord een aantal stukken van Johannes Slicher, geboren 1685 te Amsterdam, gestorven 1738 te Delft, ontvanger-generaal der geestelijke goederen van Holland te delft, 1721-1738, oudere broer van Wigbolt de jonge.
Verantwoording van de bewerking
Gedurende de nieuwe ordening, waarbij dankbaar gebruik werd gemaakt van de gedeeltelijke, voorlopige beschrijving (speciaal van het meer beperkte familiearchief) door mejuffrouw C.B. Smit, thans mevrouw Vellinga-Smit, bleek in de eerste plaats dit archief veel meer te bevatten dan het in de inventaris Morren genoemde. Vervolgens werd zoveel mogelijk getracht de ingevoegde stukken op te sporen, om de oude toestand van het archief te herstellen, wat voor een groot gedeelte, maar niet geheel gelukte. Tot grondslag dienden allereerst enige 18e eeuwse inventarissen. Het bleek namelijk dat oa. Aelbrecht van Slingelandt een groot gedeelte van de in zijn bezit gekomen papieren beschreven heeft in de inventarissen, waarvan nu nog enige aanwezig zijn, te vinden onder de inv.nrs. 412, 432 en 415 sub a, nl. de stukken van hemzelf en Egbert de Vrij Temminck in inventaris inv.nr. 412 en enige stukken van zijn vader, Johan Diederik, betreffende diens functie als raad van Brabant in inventaris inv.nr. 413. Voor de inhoud van inventaris inv.nr. 415A zie hieronder. Er moet van de stukken van Johan Diederik een veel uitgebreider inventaris bestaan hebben, waarvan nu nog alleen een gedeelte van de nummering die op losse omslagen aangebracht was, over is. Zo heeft A. van Slingelandt ook de bundel stukken van Wigbolt Slicher geïventariseerd, waarvan de inventaris echter verloren is geaan
Van een gedeelte van de stukken van Simon van Slingelandt zijn verschillende 18e eeuwse inventarissen aanwezig, te vinden onder de inv.nrs. 414 en 415. Inv.nr. 415 sub a is een een lijst, geschreven door Aelbrecht van Slingelandt in 1769, namelijk een notitie van de papieren, door hem gevonden in het huis van de overleden Govert Simonsz. Voornamelijk bevat deze lijst de staatkundige verhandelingen, hoewel hierop toch enige geschriften voorkomen, die later niet opgenomen zijn in de gedrukte Staatkundige Geschriften , uitgegeven in 1784 en 1785. Verder is er een kort overzich van de diplomatieke correspondentie van Simon van Slingeland (inv.nr. 415 sub b), een inhoudsopgave van een portefeuille met stukken, die vermoedelijk gediend hebben al materiaal voor het samenstellen van zijn staatkundige verhandelingen (inv.nr. 415 sub c), een verkorte kopie van de lijst van Aelbrecht van Slingelandt (inv.nr. 415 sub e), een fragment: Inhoud der Staatkundige Geschriften (inv.nr. 415 sub f), een lijst van stukken, waarbij enige van Simon van Slingelandt (inv.nr. 415 sub d) en tenslotte een "Aanteekening van de stukken, afkomstig van mr. Simon van Slingelandt, die 24 maart 1785 aan den heer Bisdom ter inzage zijn verstrekt" (inv.nr. 414). Al deze inventarissen zijn van onbekende hand en dateren vermoedelijk uit het einde van de 18e eeuw
Tot verdere leidraad om het geseponeerde terug te vinden, diende het Overzicht van Bakhuizen van de Brink, uiteraard echter zeer summier. In de inventaris Morren bevinden zich enige lijsten van ingevoegde stukken, een lijst van de stukken in 1862 aan het gemeentearchief Amsterdam afgestaan, verder lijsten van stukken, ingevoegd in het archief van de Raad van State, Staten van Holland en Hof van Holland. Maar bij de ordening en beschrijving bleek ook hier, dat het ingevoegde veel meer moest omvatten, dan wat deze lijsten vermelden. Daarentegen waren sommige wel genoemde stukken niet te vinden, zo enige stukken van de Amsterdamse lijst en van die van het Hof van Holland. In het archief van het laatste college leverde de collectie Verspreide Stukken Hof van Holland een groot aantal Slingelandt papieren op, maar er schijnen ook nog aantekeningen betreffende processen tussen de civiele en criminele processen gevoegd te zijn, waarvan het terugzoeken te tijdrovend was
Enige bezwaren deden zich bij deze opsporingsarbeid voor, in het bijzonder bij de stukken van Egbert de Vrij Temminck, ingevoegd in het Koloniaal archief, die betrekking hebben op zijn functie als bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie. Deze stukken waren oorspronkelijk niet bijeen gehouden, maar met andere collecties van het Koloniaal archief vermengd. Door dr. H.T. Colenbrander is de verzameling later weer zoveel mogelijk in haar oude vorm hersteld en beschreven in een inventaris (M.S.). Uit deze verzameling zijn van de Temminck-papieren, waarin verscheidene stukken waren opgenomen, die oorspronkelijk niet tot de papieren van De Vrij Temminck behoord hebben, alleen de stukken, welke ongetwijfeld van De Vrij Temminck afkomstig waren, gelicht. Maar zo goed als deze stukken tussen de papieren van De Vrij Temminck geraakt waren, zo goed kunnen er zich nog andere stukken van De Vrij Temminck in verdere collecties bevinden. Daarom is de beschrijving van de stukken zo globaal mogelijk gehouden en verwezen naar de geschreven inhoudsopgave, bij de portefeuilles gevoegd, overgenomen uit de inventaris Colenbrander, zodat ten allen tijde stukken gelicht of ingevoegd kunnen worden. Verder was het soms zeer moeilijk een scheiding te maken tussen de stukken van Govert en Simon van Slingelandt, daar Simon enkele stukken van zijn vader voor het samentstellen van de Staatkundige Geschriften gebruikt schijnt te hebben.
Bij de nieuwe ordening zijn de stukken uit het Amsterdamse gemeentearchief geraadpleegd en beschreven en te samen met de in het Algemeen Rijksarchief berustende geïventariseerd (deze stukken vormen de inv.nrs. 337, 395, 399-404, 406-410, 417, 422, 424, 425, 434-452, 454-472 [uitgezonderd 470 d g, j,n,q], 475, 478, 481, 482, 484, 485, 487, 489, 491, 494-496, 498, 502, 506, 509, 523, 543, 545-548, 550, 568, 571, 577, 584, 585). Een korte beschrijving van deze collectie De Vrij Temminck is te vinden in de Inventaris van het Amsterdamsche Archief door P. Scheltema, deel III, pag. 128 vlg. (zie ook Hoofdstuk Stadsbestuur, pag 26 en 27). Evenals in het Rijksarchief was ook hier deze verzameling niet bijeen gehouden, maar verspreid over verschillende collecties van het archief en de archiefbibliotheek. Zo kon niet alles teruggevonden worden van het bij Scheltema vermelde en ontbreken ook enige stukken van de lijst, in 1862 bij de afstand opgemaakt te vinden in de inventaris Morren. De stukken van Wigbolt Slicher komen voor op de lijst van de aan Amsterdam afgestane stukken.
Bij de inventarisering hebben de oude 18e eeuwse inventarissen, waar dit mogelijk was, tot leidraad gediend
Vooral de raadpensionaris schijnt zijn diplomatieke correspondentie met grote zorg geordend te hebben en gerangschikt naar de hoven, van waar hem de gezanten schreven. Maar juist dit gedeelte van het archief heeft zeer geleden, waardoor vele stukken bijna onleesbaar zijn geworden. Een belangrijk deel van de minuten van de brieven aan de gezanten schijnt geheel vernietigd te zijn. Van de meest beschadigde stukken bestaan moderne afschriften. Deze zijn buiten de eigenlijke inventaris gehouden, maar opgenomen in een appendix
Verantwoording van de EAD-bewerking
Bij het bewerken van de gedrukte inventaris voor EAD zijn enkele kleinere aanpassingen doorgevoerd. De spelling is gemoderniseerd (met uitzondering van het overnemen van oude titels) en de vele N.B.'s zijn daar waar mogelijk opgenomen in de beschrijving. In de enkele gevallen waarin een N.B. geen toegevoegde informatie bevatte is deze weggelaten
Aan de volgorde van de beschrijvingen is niets gewijzigd, alhoewel deze volgorde niet altijd duidelijk is. Binnen de rubrieken zijn de stukken niet altijd chronologisch geordend. Beschrijvingen zijn ook niet altijd logisch. De ene keer wordt een oude titel gebruikt, de andere keer een moderne beschrijving. Ook hierin is verder geen wijziging aangebracht door de EAD-bewerker

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Familiearchief Van Slingelandt-De Vrij Temminck, nummer toegang 3.20.52, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Slingelandt de Vrij Temminck, van, 3.20.52, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen