Terug naar zoekresultaten

2.08.5232 Inventaris van het archief van het Ministerie van Financiën: Directie Algemene Fiscale Zaken, 1945-2004

Het archief bevat onder meer stukken betreffende de beantwoording van vragen van leden van de Eerste en Tweede Kamer, ambtelijke voorschriften en aanwijzingen aan de belastingadministratie, supplementen op het Boekwerk Douane en Accijnzen Algemeen, en vergaderverslagen.
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Meer uitleg

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.08.5232
Inventaris van het archief van het Ministerie van Financiën: Directie Algemene Fiscale Zaken, 1945-2004

Auteur

Centrale Archief Selectiedienst

Versie

20-01-2025

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2010 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Ministerie van Financiën: Directie Algemene Fiscale Zaken
Fin / AFZ

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1945-2004

Archiefbloknummer

5232

Omvang

1125 inventarisnummer(s) 29,60 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Ministerie van Financiën / Directie Algemene Fiscale Zaken

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat onder meer stukken betreffende de beantwoording van vragen van leden van de Eerste en Tweede Kamer, ambtelijke voorschriften en aanwijzingen aan de belastingadministratie, supplementen op het Boekwerk Douane en Accijnzen Algemeen, en vergaderverslagen.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Vanaf 1949 tot 1979 bestond de afdeling/directie Algemene Juridische Zaken van de Belastingdienst. Het was een onderdeel van het Directoraat-generaal der Belastingen van het ministerie van Financiën. De taken van deze afdeling/directie vormden samen met een deel van de taken van de directie Directe Belastingen (invorderingszaken) de basis voor de in 1979 opgerichte afdeling Algemene Fiscale Zaken, vanaf 1980 de directie Algemene Fiscale Zaken.
Tot 1991 bestond de directie Algemene Fiscale Zaken uit de afdelingen Invorderingszaken en Fiscaal Juridische Zaken.
In 1992 werd de afdeling Wederzijdse Bijstand toegevoegd die een groot deel van de internationale inlichtingenuitwisseling en bijstandszaken in het takenpakket toegewezen kreeg. De directie Algemene Fiscale Zaken verleende bijstand aan de Directeur-generaal der Belastingen die verantwoordelijk was voor het beleid ten aanzien van de uitvoering van de fiscale wetgeving door de Belastingdienst.
De belangrijkste taken van de directie waren:
  • het ontwikkelen van het beleid op het gebied van de uitvoering van de wetgeving en de internationale regelingen betreffende de Algemene Wet Rijksbelastingen;
  • het uitvoeren van de regelgeving betreffende de Invorderingswet;
  • het uitvoeren van de Wet Internationale Bijstand bij belastingen;
  • het toepassen van de internationale regelingen betreffende de wederzijdse bijstand bij de heffing en invordering;
  • het toepassen van het civiele recht;
  • het uitvoeren van de Wet Openbaarheid van Bestuur;
  • het uitvoeren van de wetgeving betreffende internationale regelingen op het gebied van fiscaal strafrecht;
  • de geheimhouding in fiscale zaken;
  • het adviseren in en behandelen van zaken van algemeen (fiscale) zaken en het behandelen van zaken van algemeen rechtkundige aard, beide voor zover deze betrekking hebben op de uitvoering voor de belastingwetgeving;
  • het toepassen van beleid ten aanzien van verhogingen op grond van de Algemene Wet Rijksbelastingen en de administratieve boete;
  • het bepalen van de bevoegdheden van ambtenaren van de Belastingdienst;
  • het toepassen van het beleid ten aanzien van de verplichting van belastingplichtigen betreffende de belastingheffing.
Met ingang van 1 januari 2000 is de directie Algemene Fiscale Zaken opgeheven.
De volledige historische achtergronden en ontwikkelingen van de Directie Algemene Fiscale Zaken zijn uitgebreid beschreven in de volgende publicaties:
  • 19. Belastingver(h)effend. Een institutioneel onderzoek naar de actoren en handelingen op het terrein van het heffen en invorderen van belastingen, 1940-1993 (samenstelling: P.C.A. Lamboo; ISBN 90-74442-24-2), 's-Gravenhage 1994.
  • 38. De grens geslecht. Rapport van een institutioneel onderzoek naar de taken en het overheidshandelen op het beleidsterrein invoerrechten en accijnzen, 1962-1995 (samenstelling: A.A. Mietes; ISBN 90-74442-72-2), 's-Gravenhage 1999.
  • 1.5 Belastingen: de geheiligde schuld. Een institutioneel onderzoek naar het handelen van actoren op het beleidsterrein van de heffing van rijksbelastingen op grond van de wet- en regelgeving betreffende de zogenoemde heffingswetten per belastingsoort, met uitzondering van de invoerrechten en accijnzen, 1940-1993 (samenstelling: P.C.A. Lamboo; ISBN 90-74442-70-6), 's-Gravenhage 1999.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Dit archief is altijd bij het ministerie van Financiën in beheer geweest. Tot maart 2006 was het archief gehuisvest op het kerndepartement van het ministerie van Financiën te Den Haag. Daarna zijn de archieven geplaatst bij het Centraal Archief Rijksbelastingen te Apeldoorn. In 2011 is het beheer van het archief van de directie Algemene Fiscale Zaken overgedragen aan Doc-Direkt.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Het archief bestaat voornamelijk uit beleid en vormt de neerslag van de taken die aan de directie Algemene Fiscale Zaken waren toegewezen. Het bevat onder andere overlegdossiers, dossiers met algemene voorschriften, Kamervragen, internationale richtlijnen, agenda's en notulen van interdepartementale overleggen, werkgroepen, projecten en commissies. Bovendien dossiers over Wederzijdse Bijstand bij de invordering tussen EG-lidstaten, de Leidraad Invordering, inkomens- en kwijtscheldingsbeleid, adviezen aan de Belastingdienst en voordrachten voor koninklijke onderscheidingen.
Selectie en vernietiging
De selectie van (een deel) van dit archiefblok heeft in de periode 2004 t/m 2007 plaatsgevonden en is door de Centrale Archief Selectiedienst (CAS) te Winschoten uitgevoerd. In 2013 heeft een tweede selectie plaatsgevonden. Deze is door Doc-Direkt te Apeldoorn uitgevoerd. Uit het archiefblok zijn archiefbescheiden vernietigd. Voor de selectie zijn onder andere de volgende selectielijsten gebruikt:
  • Selectielijst neerslag handelingen minister van Financiën op het beleidsterrein Rijksbegroting over de periode 1940(1945) - 1993(2000) (vastgesteld bij Beschikking van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en de minister van Financiën, nr. 96.338.RWS/EIB d.d. 3 mei 1996) (gepubliceerd in de Staatscourant 1996, d.d. 22 mei 1996, nr. 96), laatstelijk gewijzigd bij Beschikking van de minister van Financiën en de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen, nr. C/S/05/140 d.d. 25 januari 2005 (gepubliceerd in de Staatscourant 2005, nr. 62 d.d. 31 maart 2005);
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën en de onder hem ressorterende actoren op het beleidsterrein Belastingheffing over de periode 1940 - 1993, 19 januari 1995/nr. 95.48MB/EIB, gepubliceerd in de Staatscourant 1995, d.d. 19 augustus 1995, nr. 199, laatstelijk gewijzigd bij Beschikking van 8 maart 2005/Nr. C/S/05/518, gepubliceerd in de Staatscourant 2005, d.d. 31 mei 2005, nr. 102, rekening houdende met rectificatie, gepubliceerd in de Staatscourant 2005, d.d. 19 september 2005, nr. 181.
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën en de onder hem ressorterende actoren op het beleidsterrein Invoerrechten en Accijnzen over de periode 1945 - 1962; 7 december 2000/R&B/OSTA/2000/2081, gepubliceerd in de Staatscourant 2001, d.d. 2 februari 2001, nr. 24.
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën en de onder hem ressorterende actoren op het beleidsterrein Invoerrechten en Accijnzen over de periode 1962 - 1995; 10 september 2001/R&B/OSA/2001/3158, gepubliceerd in de Staatscourant 2002, d.d. 21 januari 2002, nr. 14.
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën en de onder hem ressorterende actoren op het beleidsterrein Heffing van Rijksbelastingen over de periode 1940 - 1993; 10 juli 2001/R&B/OSA/2001/2596, gepubliceerd in de Staatscourant 2001, d.d. 29 augustus 2001, nr. 166, laatstelijk gewijzigd bij Beschikking van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en de minister van Financiën van 3 mei 2005/Nr.C/S&A/05/945, gepubliceerd in de Staatscourant 2005, 30 augustus 2005, nr. 167, rekening houdende met rectificatie, gepubliceerd in de Staatscourant 2005, d.d. 19 september 2005, nr. 181.
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën als vakminister en de onder hem als vakminister ressorterende actoren op het deelbeleidsterrein Arbeidsvoorwaarden Rijkspersoneel over de periode 1945 - 1996; 30 juli 2001/R&B/OSA/2001/866, gepubliceerd in de Staatscourant 2001, d.d. 16 oktober 2001, nr. 200 en d.d. 17 oktober 2001, nr. 201.
  • Selectielijst voor de neerslag van de handelingen van de minister van Financiën en de onder hem ressorterende actoren op het beleidsterrein Organisatie van de Rijksoverheid over de periode 1945 - 1999 (vastgesteld bij Beschikking van de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en de minister van Financiën, nr. C/S&A/05/1198 d.d. 5 juli 2005 (gepubliceerd in de Staatscourant 2005, nr. 245 d.d. 16 december 2005)).
  • Lijst van te vernietigen archiefbescheiden van de onder het Ministerie van Financiën ressorterende Directie Organisatie van de Belastingdienst (NMA/Ar 2063 I d.d. 22.06-1987, nr. 1987-147.
  • Basis Selectie Document 19: Beleidsterrein Belastingheffing en invorderen van belastingen, Stcrt. 31 mei 2005/102
  • Basis Selectie Document 38: Beleidsterrein Invoerrechten en Accijnzen, Stcrt. 31 mei 2005/102
  • Basis Selectie Document 46: Voorlichting van de Rijksoverheid, Stcrt. 14 juni 2007/112
  • Basis Selectie Document 56: Nationale Ombudsman, Stcrt. 23 oktober 2007/204
  • Basis Selectie Document 65: Heffing van Rijksbelastingen, Stcrt. 30 augustus 2005/167
  • Basis Selectie Document 92: Overheidsinformatievoorziening, Stcrt. 20 oktober 2003/202
  • Basis Selectie Document 143: Organisatie Rijksoverheid, Stcrt. 16 december 2005/245
De archiefbestanden van de beide directoraten-generaal omvatten in totaal circa 1580 meter. Hiervan is na verkregen toestemming ca. 1265 meter afgevoerd naar Van Gansewinkel Nederland BV en daar op de gebruikelijke manier vernietigd.
De bestanden, met een omvang van ca. 160 meter, waarvan de termijn van vernietiging nog niet bekend was of waar de vernietigingsdatum nog niet was verstreken, zijn geretourneerd naar het Ministerie van Financiën.
Na bewerking zijn de te bewaren bestanden, met een totale omvang van ca. 155 meter in 2007 overgedragen aan het Nationaal Archief. De omvang van het blok Directie Algemene Fiscale Zaken bedraagt 0,5 meter.
Beide selecties (van 2004-2007 en van 2013) zijn goedgekeurd door het ministerie van Financiën en het Nationaal Archief.
Verantwoording van de bewerking
Het oudste dossier in dit blok (selectie uit 2004-2007) begint in het jaar 1965. Dit jaar bepaalt het beginjaar van het archief (selectie uit 2013-2024). Het blok (periode 1965-2000) is een supplement op het blok van de directie Algemene Fiscale Zaken (Nationaal Archief inventaris 2.08.5232, periode 1958-1989).
Als uitvloeisel van artikel 1.2 van het hoofdstuk Algemeen van het raamconvenant, afgesloten op 13 januari 2003 tussen het Ministerie van Financiën, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Centrale Archief Selectiedienst (CAS) zijn in opdracht van het Ministerie van Financiën door de CAS in de periode 2003 - 2007 de directie-archieven bewerkt van het Directoraat-Generaal der Belastingen en het Directoraat-Generaal voor Fiscale Zaken.
Bij aanvang van de werkzaamheden in 2003 werd afgesproken dat onderstaande archiefblokken bewerkt zouden worden:
1. Reeds door de CAS bewerkt archief, 1953 - 1965.
2. Dossierstelselarchief, O.A., A, en 80-blok van de directies, allen van ca. 1955 tot 1990, als volgt gespecificeerd:
DG der Rijksbelastingen:
  1. Afdeling/Directie Directe Belastingen;
  2. Afdeling/Directie Organisatie van de Belastingdienst;
  3. Afdeling/Directie Personeel van de Belastingdienst;
  4. Afdeling/Directie Algemene en Juridische Zaken van de Belastingdienst;
  5. Afdeling Verbruiksbelastingen;
  6. Directie Verbruiksbelastingen;
  7. Afdeling/Directie Douane;
  8. Directie Douane en Verbruiksbelasting;
  9. Afdeling Invoerrechten;
  10. Afdeling/Directie Indirecte Belastingen;
  11. Directie Algemene Fiscale Zaken.
DG Fiscale Zaken:
  1. Directie Algemene Fiscale Politiek;
  2. Directie Algemene Fiscale Zaken;
  3. Directie Wetgeving Directe Belastingen;
  4. Directie Wetgeving Douane en Verbruiksbelasting;
  5. Directie Internationale Fiscale Zaken;
  6. Directie Wetgeving Douane.
3. Archieven van commissies/werkgroepen, zelfstandige onderdelen en functionarissen van directies van het DG Belastingen en het DG Fiscale Zaken:
  1. Centrale kamer van het Scheidsgerecht voor de Vermogensaanwasbelasting, 1948 - 1962;
  2. Interdepartementale Stuurgroep Misbruik en Oneigenlijk gebruik (van belastingen) (ISMO), jaren '70;
  3. Het Fiscaal Bureau Bijzondere Betalingsregelingen, 1947 - 1975;
  4. Commissie Hofstra, 1975 - 1979;
  5. Commissie Oort, 1985 - 1986;
  6. Commissie Stevens, eind jaren '80;
  7. Commissie ("Boltjes") van Advies inzake wettelijke regeling betreffende de positie van belastingadviseurs/-consulenten, 1955 -;
  8. Commissie Bijsterveld, 1978 - 1979;
  9. Commissie van Advies voor een aantal belastingvraagstukken, Werkgroep aftrek voor gehuwde werkende vrouw loon- en inkomstenbelasting, 1966 - 1969;
  10. Werkgroep inkomensprijzen, 1976 - 1980 (staat in relatie tot/ is onderdeel van de Interdepartementale Commissie Inkomensprijzen);
  11. Directie Algemene Fiscale Politiek
    • Werkgroep Tax-expenditures;
    • Ministerraadstukken;
  13. Directie Internationale Fiscale Zaken:
    • Stukken betreffende lucht- en scheepvaartverdragen, 1980 - 1998;
    • Stukken betreffende bilaterale verdragen (dubbele belasting) ca. 1960 - 1990;
    • Stukken betreffende belastingvoorrechten internationale organisaties, ca. 1960 -1990;
  15. Directie Wetgeving Directe Belastingen:
    • Stukken betreffende Vermogensaanwasdeling, 1974 - 1983;
    • Stukken betreffende Vennootschapsbelasting, 1975 - 1995;
    • Stukken betreffende project Kansspelbelasting, 1978 - 1997;
    • Stukken betreffende Werkgroep Brede Herwaardering, 1984 - 1987;
    • Stukken betreffende totstandkoming en wijziging Wet Internationale Bijstand, 1980 - 2000;
    • Stukken betreffende wijzigingen in AWR aangaand administratiefrechtelijke verplichtingen en boeten, 1956 - 1978.
  17. Directie Directe Belastingen, stukken betreffende de fraudezaak "the American Land Program", midden jaren '80;
  18. Directoraat Generaal der Belastingen:
    • Projectgroepen belastingdienst (o.a. bestuurlijke structuur belastingdienst);
    • Projectgroep strategie en structuur van de belastingdienst, eind jaren '80 - begin jaren '90;
  20. Eventueel aangevuld met archiefbestanden (werkarchieven, werkgroepen / commissies, e.d.) die later van de directies afkomen, bijvoorbeeld in het kader van cleandesk, e.d.
Alle bovengenoemde archiefblokken zijn volgens het herkomstbeginsel teruggebracht naar de oorspronkelijke archiefvormers (i.c. de afzonderlijke directies ressorterende onder het DG Belastingen en het DG Fiscale Zaken) Hierdoor zijn 14 nieuwe archiefblokken ontstaan.
Voor de materiële staat van het archief is de bewerking uitgevoerd conform de brochure Om de Kwaliteit van het Behoud, Normen 'Goede en Geordende Staat', uitgave Beekhuis/Hol 1993 van de Rijksarchiefdienst/Pivot. Van de archiefbescheiden zijn alle metalen hechtmechanismen verwijderd. De oude mappen (omslagen) zijn vervangen door nieuwe zuurvrije omslagen. Op deze omslagen zijn etiketten geplakt waarop het nummer staat dat correspondeert met de nummers van de beschrijvingen in deze toegang.
Een drietal dossiers is na uitlening vermist geraakt, te weten inventarisnummers 314, 316 en 630. Deze nummers zijn in de inventaris wel gehandhaafd, maar met de toevoeging ‘Dossier niet aanwezig’. Ook de lege omslagen zijn in de dozen gelaten om de nummerreeks intact te houden.
Ordening van het archief
Het archief is allereerst ingedeeld naar beleidsterrein. Met een beleidsterrein wordt bedoeld een afgebakend onderwerp van overheidsbemoeienis, in dit geval dus "heffen en invorderen van belastingen", "invoerrechten en accijnzen" en "heffing van rijksbelastingen".
Per beleidsterrein is het archief onderverdeeld naar handeling. Per handeling zijn de beschrijvingen van de dossiers vermeld. Een handeling wordt verricht door een actor ter uitvoering van een taak, of op grond van een wettelijke bevoegdheid. Een actor is een overheidsinstelling die bevoegd is zelfstandig op te treden (bijvoorbeeld een minister) binnen het beleidsterrein. Op een beleidsterrein treden meerdere actoren handelend op.
Bij deze toegang is een concordantie toegevoegd met een verwijzing van de zogenaamde boekwerknummers naar de betreffende inventarisnummers. De beschrijvingen binnen deze boekwerken zijn binnen het betreffende boekwerk op alfabetische volgorde en vervolgens op chronologie gesorteerd. Ook is als bijlage bij deze toegang een afkortingenlijst opgenomen.
Archiefbescheiden onder een aantal handelingen zijn vanwege hun omvang onderverdeeld aan de hand van een activiteit- of objectgerelateerde rubrieksindeling. Binnen de toegang zijn de beschrijvingen in het algemeen chronologisch onder de handelingen geordend mits er ten behoeve van de zoekoptimalisatie voor het betreffende onderdeel, voor een alfabetische of geografische ordening is gekozen. Er zijn een aantal archiefbescheiden opgenomen die buiten de handelingsperiode vallen. Het gaat hier, bij gebrek aan andere handelingen, om uitzonderlijke gevallen waarbij de activiteiten behorende bij de desbetreffende handeling ook buiten de periode heeft plaatsgevonden. Bovendien treft u een aantal archiefbescheiden met einddatum (tot) 1991. Het gaat hier om einddatering van een aantal dossiers, dat een geheel proces vertegenwoordigt, waarbij de begindatum binnen 1958 - 1989 valt.
Bij de dossiervorming zijn object- en of activiteitendossiers gevormd. Voor een betere ontsluiting is gekozen voor een één op één beschrijving. Dubbel voorkomende beschrijvingen zijn aangegeven met een --- en een verwijzing naar het inventarisnummer.
De aanvulling op het archief (2024: inv. 1-1092) was niet doorgenummerd vanaf het laatst uitgegeven inventarisnummer, daarom is er gekozen om de eerste 32 inventarisnummers (1-11, 13-15, 17, 19, 22, 24, 28, 33, 35, 37-39, 41, 43-46, 52, 56, 66) om te nummeren naar 1093-1124.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Deels openbaar, deels beperkt openbaar (A).
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.
Andere toegang
Het archief was aanvankelijk beschreven in de Institutionele Toegangen:
  • 5.019.5232 - Institutionele Toegang op de gegevensbestanden van de Directie Algemene Fiscale Zaken m.b.t. het beleidsterrein Belastingheffing over de periode vanaf 1945
  • 5.038.5232 - Institutionele Toegang op de gegevensbestanden van de Directie Algemene Fiscale Zaken m.b.t. het beleidsterrein Invoerrechten en Accijnzen over de periode 1962-1995
  • 5.065.5232 - Institutionele Toegang op de gegevensbestanden van de Directie Algemene Fiscale Zaken m.b.t. het beleidsterrein Heffing van Rijksbelastingen over de periode vanaf 1945
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Financiën: Directie Algemene Fiscale Zaken, nummer toegang 2.08.5232, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Fin / AFZ, 2.08.5232, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
2.08.5229 ministerie van Financiën: Directie Internationale Fiscale Zaken, 1945-1989
2.08.70 ministerie van Financiën: Directoraat-Generaal voor Fiscale Zaken, 1950-1962

Archiefbestanddelen