2.11.01 Inventaris van het archief van de Directie van de Landbouw: Afdeling Akker- en Weidebouw, (1892) 1898-1962 (1965)

In de tweede helft van de 19e eeuw waren de taken ten aanzien van de landbouw verdeeld over meerdere departementen. Dat veranderde in 1898 toen bij het departement van Binnenlandse Zaken een afdeling Landbouw werd ingesteld, waarbij alle landbouwzaken werden gebundeld. Het afdelingshoofd kreeg de titel directeur-generaal. Bij het aantreden van het kabinet-Kuyper werd de afdeling Landbouw overgeheveld naar het departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid.

In 1905 besloot het kabinet-De Meester bij zijn aantreden het gehele sociaal-economische beleid te bundelen in een nieuw departement: Landbouw, Nijverheid en Handel (LNH). Het jaar daarop werd besloten de afdeling Landbouw op te waarderen tot Directie. De directeur-generaal kreeg de bevoegdheid om de organisatorische en personele zaken zelfstandig te regelen met voorbijgaan van de Algemene Secretarie. Tegelijk werd het centrale beheer van buitendiensten zoals het Staatsbosbeheer, de Veeartsenijkundige Dienst, de Rijkszuivelinspectie en de Rijkslandbouwproefstations rechtstreeks bij de Directie van de Landbouw ondergebracht. De hoofden van de afdelingen van de Directie fungeerden vaak tevens als hoofd van een buitendienst.

De Directie van de Landbouw was vanaf 1906 onderverdeeld in een wisselend aantal afdelingen. Sommige daarvan, zoals Landbouwonderwijs, Domeinen/Staatsbosbeheer en Veeartse¬nij, hadden lange tijd een consistent takenpakket. Bij andere afdelingen, zoals Tuinbouw, Veeteelt, Zuivel, werd als gevolg van reorganisaties nogal eens geschoven met de toebedeelde taken. Eind 1922 werd door de regering besloten tot de opheffing van het departement van LNH, tot oprichting van een departement van Arbeid, Handel en tot overbrenging van de Directie van de Landbouw en de afdeling Visserijen naar Binnenlandse Zaken. In mei 1932 werd de zorg voor landbouw en visserij overgebracht naar het departement van Economische Zaken en Arbeid.

De economische crisis leidde in de jaren-1930 tot een actiever overheidsbeleid en tot de oprichting van talrijke landbouwcrisisdiensten. Het in 1934 ingestelde College van Regeringscom¬missarissen kreeg de hoogste leiding bij de uitvoering van het crisisbeleid. Onder de secretaris-generaal fungeerde in deze jaren het Landbouwcrisisbureau, met als taak het ontwerpen van wetten en andere maatregelen ter bestrijding van de crisis. Al deze organen stonden los van de Directie Landbouw, die het `gewone' landbouwbeleid uitvoerde. In 1935 kwam het voor het eerst tot een eigen departement van Landbouw en Visserij, zij het zonder de gebruikelijke beheersafdelingen Algemeen Secretariaat en Comptabiliteit, welke faciliteiten van Economische Zaken moesten worden betrokken..

Het vierde kabinet-Colijn herenigde bij zijn aantreden in 1937 beide departementen onder de benaming Economische Zaken. In dat jaar ook werd S.L. Louwes benoemd tot hoofd van het Rijksbureau ter voorbereiding van de Voedselvoorziening in Oorlogstijd. Voorjaar 1940 echter, enkele dagen vóór de Duitse inval, zou Landbouw echter opnieuw en nu definitief van Economische Zaken worden gescheiden en verder gaan als zelfstandig departement. Tijdens de Oorlog was de rol van het Rijksbureau voor Voedselvoorziening, 1940-1945, cruciaal. Ook dit bureau stond onder leiding van directeur-generaal Louwes. De voedselvoorziening in het bezette Nederland werd vrijwel geheel centraal geregeld.

In 1945 werd de naam van het departement gewijzigd in: Landbouw, Visserij en Voedselvoor-ziening. Het stond van 1945 tot 1958 onder leiding van ir. S.L. Mansholt.

Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Directie van de Landbouw: Akkerbouw en Weidebouw, nummer toegang 2.11.01, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Landbouw / Akker- en Weidebouw, 2.11.01, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar