Terug naar zoekresultaten

2.11.16.03 Inventaris van het archief van de Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 en Taakopvolger: Afdeling Akkerbouw, (1930) 1934-1944

Het archief bevat periodieke verslagen van diverse crisiscentrales, stukken betreffende de organisatie en registers van ingekomen en uitgegane stukken. Verder bevat het stukken met betrekking tot invoer, productie, prijzen, distributie en regelingen ten aanzien van verschillende akkerbouwproducten en voedingsmiddelen, ook in de Tweede Wereldoorlog.
Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Bekijk de zoekhulp bij dit archief

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

2.11.16.03
Inventaris van het archief van de Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 en Taakopvolger: Afdeling Akkerbouw, (1930) 1934-1944

Auteur

J.G.M.A. Rolfes

Versie

27-03-2022

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1972 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933: Afdeling Akkerbouw
Uitvoering Landbouwcrisiswet / Akkerbouw

Periodisering

archiefvorming: 1934-1944
oudste stuk - jongste stuk: 1930-1944

Archiefbloknummer

L25608

Omvang

; 391 inventarisnummer(s) 5,50 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief bevat periodieke verslagen van diverse crisiscentrales, stukken betreffende de organisatie en registers van ingekomen en uitgegane stukken. Verder bevat het stukken met betrekking tot invoer, productie, prijzen, distributie en regelingen ten aanzien van verschillende akkerbouwproducten en voedingsmiddelen, ook in de Tweede Wereldoorlog.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Inleiding
Zoals in Deel I van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving op bladzijde 5 reeds is vermeld, vonden de steunmaatregelen voor de afzonderlijke takken van de landbouw, zoals die waren geregeld in de Tarwewet 1931, de Crisiszuivelwet 1932 en de Crisisvarkenswet 1932 een nieuwe en bredere basis in de Landbouwcrisiswet 1933. De drie eerdergenoemde afzonderlijke wetten werden in 1934 dan ook ingetrokken en voor het z.g. "crisisapparaat" kwam een centralisatie tot stand ( Zie Deel I, inv. no. 83 ) .
Instelling, ontwikkeling en opheffing
Bij beschikking van 28 juli 1934, no. 20142, Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden, werden de regeringsbureaus voor de Uitvoering van de Tarwewet 1933, van de Crisiszuivelwet 1932 en van de Varkenswet 1932 vervangen door één bureau: de Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 ( Zie inv. no. 1. In het vervolg zal worden gesproken van het Regeringsbureau ) . Dezerzijds is een uitgebreid onderzoek ingesteld naar de statuten van deze eerste drie bureaus. Dit onderzoek is in ernstige mate belemmerd door het feit, dat bij de brand, die in 1941 het gebouw aan het Lange Voorhout no. 1 en 3, waar destijds het Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 was gevestigd, een zeer belangrijk deel van de aldaar berustende archiefstukken verloren is gegaan ( Zie Deel I, inv. no. 24 ) . Van bedoelde statuten is in het thans nog voor handen zijnde archief niets terug gevonden. Naar is nagegaan zijn deze statuten ook niet in de Nederlandse Staatscourant gepubliceerd.
Door dezelfde oorzaak was het ook niet meer mogelijk de beschikking, waarbij tot instelling van genoemde drie bureaus werd overgegaan, te vinden.
Ingevolge de Wet van 30 september 1938 kon de Landbouwcrisiswet 1933 mede worden gebruikt ten behoeve van de voorbereiding van de voedselvoorziening, als ook van de voedselvoorziening zelve van mens en dier hier te lande in tijden van oorlog, oorlogsgevaar of andere buitengewone omstandigheden.
Niet alleen de werkingssfeer van de Landbouwcrisiswet 1933 werd ten gevolge van deze Wet verruimd, maar ook de werkzaamheden van de verschillende crisisinstellingen werden belangrijk uitgebreid ( St. Bl. 639c van 1938 ) . Bij beschikking van 30 september 1939, no. 20342, Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden/Voedselvoorziening in Oorlogstijd, werd de naam "Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933" gewijzigd in "Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 ( Zie inv. no. 1 ) . Na de bevrijding van de duitse bezetting op 5 mei 1945 werd bij Koninklijk besluit van 23 juni 1945 het Ministerie van Voedselvoorziening, Landbouw en Visserij ( St. Bl. F 113 ) ingesteld. In de periode van 5 mei tot 23 juni fungeerde het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd, dat tot 5 mei 1945 had geressorteerd onder het Departement van Landbouw en Visserij, als Directie van de Voedselvoorziening. Bij beschikking van 11 oktober 1945, no. K 665, Afdeling Kabinet, waarbij de organisatie van het inmiddels van naam veranderde nieuwe Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening ( St. Bl. 218 ) nader werd geregeld, is de Directie van de Voedselvoorziening als directie officieel aan het Ministerie toegevoegd, hetgeen het einde betekende van de Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 ( Van een liquidatie als bedoeld in artikel 18, lid 2 van de statuten van het Regeringsbureau zijn geen stukken aangetroffen. ) .
Organisatie
Oorspronkelijk telde het Regeringsbureau 6 afdelingen ( Zie inv. no. 1 ) , te weten:
  1. het bureau van de Voorzitter van het College van Regeringscommissarissen, tevens waarnemend Regeringscommissaris voor Pluimvee, Visserij en Fabrieksturf,
  2. het bureau van de Regeringscommissaris voor de steunverlening aan de Akkerbouw en de Veehouderij,
  3. het bureau van de Regeringscommissaris voor de steunverlening aan de Groenten- en Fruitcultuur en de Sierteelt,
  4. het bureau van de Regeringscommissaris voor de steunverlening aan de Melkveehouderij,
  5. het bureau van de Commercieel-Adviseur,
  6. het bureau, belast met de inwendige dienst.
 Bij beschikking van 24 februari 1937, no. 4408, Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden, bleven slechts 3 afdelingen over ( Zie inv. no. 1 ) , te weten:
  1. het bureau van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij, waaronder ook de Melkveehouderij was begrepen,
  2. het bureau van de Regeringscommissaris voor de Groenten-, Fruit- en Sierteelt,
  3. het bureau van de Regeringscommissaris-Commercieel Adviseur.
 Bij een rondschrijven van de Minister van Economische Zaken van 10 augustus 1935, no. 10917, Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden ( Zie inv. no. 1 en Deel II inv. no. 8 bijlage-dossier no. 1322 ) , werd medegedeeld, dat besloten was om het bureau van de Voorzitter, tevens waarnemend Regeringscommissaris voor de Pluimvee, Visserij en Fabrieksturf reeds met ingang van 1 september 1935 op te heffen. Tevens was op die datum een nieuwe regeling ingegaan ten aanzien van de wijze, waarop met het Ministerie en het Regeringsbureau overleg diende te worden gepleegd. Hieruit bleek, dat de inwendige dienst kwam te ressorteren onder het bureau van de Regeringscommissaris-Commercieel Adviseur. Afzonderlijke bureaus voor de Visserij, de Pluimveehouderij en de Steunverlening aan de Fabrieksturf hebben nimmer bestaan. Voor de Visserij en de Pluimveehouderij fungeerde de Afdeling Juridische Zaken van de Stichting Landbouwcrisisbureau ( Zie Deel 1 van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving ) tevens als Regeringsbureau. De zaken betreffende de Steunverlening aan de Fabrieksturf werden behandeld door het Bureau Landbouwindustrieën van de Directie Handel en Nijverheid van welk bureau de betrokken Regeringscommissaris Hoofd was ( Zie inv. no. 1 ) . Ten slotte moge worden gewezen op de organisatorische verhouding tussen de Stichting Landbouwcrisisbureau en het Regeringsbureau.
Het Landbouwcrisisbureau was de departementsafdeling van de Secretaris-Generaal en fungeerde als Afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden van het Ministerie van Economische Zaken c.q. Landbouw en Visserij. Geheel los hiervan en in geen enkel opzicht ondergeschikt aan het Landbouwcrisisbureau stond het Regeringsbureau. Beide bureaus waren afzonderlijke rechtspersonen.
Embedded Image
Taak
Het Regeringsbureau was het bureau van de Regeringscommissarissen, die de technische adviseurs waren van de Minister. Op hun bureau werden alle maatregelen zowel technisch, als juridisch, als commercieel voorbereid. Bovendien hield het Regeringsbureau als centraal uitvoerend orgaan contact met de crisiscentrales en de provinciale Landbouwcrisisorganisaties.
Leiding
Het Regeringsbureau werd bestuurd door het College van Regeringscommissarissen, bedoeld in artikel 26a van de Landbouwcrisiswet 1933 ( Zie Deel II van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving. ) . Op bladzijde 8 van Deel II van de Archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving is reeds vermeld uit welke personen dit College was samengesteld. In de voetnoot van dezelfde bladzijde is bovendien de afdeling genoemd, die onder de desbetreffende Regeringscommissaris ressorteerde.
Huisvesting
Het Regeringsbureau was oorspronkelijk centraal gehuisvest in de gebouwen aan het Lange Voorhout 1 en 3. In de loop van de jaren is het bureau van de Regeringscommissaris voor de Groenten-, Fruit- en Sierteelt verhuisd naar het nabij gelegen gebouw aan het Lange Voorhout no. 11.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Na de bevrijding van de duitse bezetting in mei 1945 is het archief van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij, waaronder ook de Melkveehouderij ressorteerde, aangetroffen op de zolder van het gebouw Oostduinlaan 2. In dit gebouw was destijds het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd c.q. de Directie van de Voedselvoorziening gehuisvest.
Na een voorlopige verpakking in dozen is het archief overgebracht naar de toenmalige archiefbewaarplaats van het Ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening aan de Nieuwe Haven 105 te Schiedam. Bij de verhuizing van deze archiefbewaarplaats naar een gebouw op het terrein van het voormalige Marine Opkomst Centrum te Voorschoten, werd ook het archief van het Regeringsbureau aldaar opgesteld. In 1971 vond in die archiefbewaarplaats de samenstelling van deze inventaris plaats.
Toen in 1965 besloten werd de archieven betreffende de Landbouwcrisiswetgeving te inventariseren, stelde de samensteller van deze inventaris een onderzoek in naar de eventuele verblijfplaats van het archief van de Regeringscommissaris voor de Groenten-, Fruit- en Sierteelt. Daartoe is schriftelijk contact opgenomen met het Produktschap voor Groenten en Fruit te 's-Gravenhage, als zijnde de instantie, die na het in werking treden van de "Organisatie Woltersom" ( Met de z.g. "Organisatie-Woltersom" wordt aangeduid het werk van de Commissie Woltersom, die de crisiscentrales omschakelde in bedrijfschappen. ) ondermeer de werkzaamheden van de Regeringscommissaris voor de Groenten-, Fruit- en Sierteelt voortzette. Blijkens een ontvangen schrijven van het Produktschap voor Groenten en Fruit moet dat gedeelte van het archief echter als verloren worden beschouwd. Afschriften van de gevoerde correspondentie zijn als bijlagen in deze inventaris opgenomen. Het is de samensteller van deze inventaris bekend, dat het archief van de Afdeling Veehouderij van het bureau van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij, alsmede het archief van de Regeringscommissaris-Commercieel Adviseur bij de brand van de gebouwen aan het Lange Voorhout 1 en 3 verloren zijn gegaan ( Zie Deel 1, inv. no. 24. ) . Het archief van de Regeringscommissaris-Commercieel Adviseur uit de periode 1941-1945 zal als Afdeling Commerciële Zaken van het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd in de inventaris van dat bureau worden opgenomen.
De verwerving van het archief
Overbrenging van een overheidsarchief
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Selectie en vernietiging De uit beide archieven voor vernietiging in aanmerking komende stukken zijn tijdens de bewerking van deze inventaris vernietigd ingevolge de lijst, houdende opgave van voor vernietiging in aanmerking komende stukken in de archieven van het Ministerie van Landbouw en Visserij en in de archieven van de onder dat Ministerie ressorterende commissies en ambtenaren ( Zie inv. no. 214 uit archief Centrale (Crisis) Controledienst ) .
  1. Aanbiedings- en geleidebrieven
  2. Stukken betreffende comptabele aangelegenheden
  3. Stukken betreffende controle op het comptabel beheer door de Accountantsdienst van het Departement van Landbouw
  4. Stukken betreffende het aanschaffen en onderhoud van kantoormeubilair
  5. Stukken betreffende abonnementen op tijdschriften e.d.
  6. Stukken betreffende de huur en het onderhoud van het kantoorgebouw
  7. Stukken betreffende de uitvoering van distributievoorschriften
  8. Stukken betreffende de uitvoering van prijsvoorschriften
Verantwoording van de bewerking
De opdracht tot het ordenen en beschrijven van de archieven vloeit voort uit de taakstelling van de Beheerder van het Centraal Oud-Archief.
Zowel het archief van de Afdeling Akkerbouw als het archief van de Afdeling Melkveehouderij van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en de Veehouderij bestond uit een verzameling stukken, die volgens onderwerp chronologisch waren geordend in omslagen. Deze omslagen waren gerangschikt volgens de datum van het jongste stuk in de omslag. In tegenstelling tot het archief van de Afdeling Akkerbouw zijn bij het archief van de Afdeling Melkveehouderij behalve de registers van de ingekomen en verzonden stukken ook een aantal delen met indices aangetroffen. Deze indices zijn per jaar afgesteld naar de onderwerpen, de afzenders en de geadresseerden en zijn vervaardigd tijdens de registratuurperiode, ten einde het terugzoeken van de stukken te vergemakkelijken ( Zie inv. nos. 19-42, Afdeling Melkveehouderij ) . Zowel de inventaris van de Afdeling Akkerbouw als die van de Afdeling Melkveehouderij is ingedeeld in stukken van algemene en in stukken van bijzondere aard. De aangetroffen ordening is in beide archieven gehandhaafd, echter met dien verstande, dat de stukken van algemene aard onder die titel zijn samengebracht. Bovendien zijn in de inventaris van de Afdeling Akkerbouw de jaar- en maandverslagen alsmede de afdrukken van agenda's en notulen van diverse crisiscentrales c.q. crisisorganisaties bijeengebracht in een rubriek "Algemeen" bij de stukken van bijzondere aard ( Zie inv. nos. 63-75, Afdeling Akkerbouw ) .
Voor de groep "Stukken van bijzondere aard" is getracht door het samenstellen van een index op trefwoorden de toegankelijkheid te vergroten. Hierbij bleek echter, dat het grote aantal noodzakelijke verwijzingen de index zodanig onoverzichtelijk maakte, dat voor het raadplegen van de stukken beter gebruik kon worden gemaakt van de inventaris, waarin de stukken in chronologische volgorde zijn opgenomen.
De beide inventarissen zijn opgesteld overeenkomstig de Richtlijnen voor het samenstellen van beschrijvende inventarissen van het Hoofd van de Centrale Afdeling Post- en Archiefzaken van het Ministerie van Landbouw en Visserij van 11 juni 1971, opgesteld in overleg met de Algemene Rijksarchivaris.
Het archief van de Afdeling Akkerbouw is verpakt in 44 dozen en dat van de Afdeling Melkveehouderij in 29 dozen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933: Afdeling Akkerbouw, nummer toegang 2.11.16.03, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Uitvoering Landbouwcrisiswet / Akkerbouw, 2.11.16.03, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Verwante archieven
  • 2.11.16.01 - Inventaris van het archief van de Hypotheekcommissie, (1933) 1935-1944
  • 2.11.16.02 - Inventaris van het archief van de Stichting Centrale Crisis Controledienst [1934-1939]; Centrale Crisis Controledienst [1939-1942]; Centrale Controledienst [1942-1954], 1934-1954
  • 2.11.16.04 - Inventaris van het archief van de Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 en Taakopvolger: Afdeling Melkveehouderij, (1933) 1934-1943
  • 2.11.16.05 - Inventaris van het archief van de Nederlandse Visserijcentrale, 1934-1943

Archiefbestanddelen