2.11.80 Inventaris van het archief van de Directie Financieel Economische Zaken en taakvoorgangers van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, (1949) 1960-1999

Het archief van de Directie Financieel Economische Zaken en taakvoorgangers (hierna: FEZ) van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit bestrijkt de periode van 1949 tot 1999. De stafdirectie FEZ is de "concerncontroller" van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. De directie is verantwoordelijk voor het totstandkomen, indienen en beheer van de departementale begroting en draagt zorg voor een adequaat financieel-economisch beleid. FEZ toetst, signaleert en adviseert het departement en het management van LNV over alle fasen van de beleids- en begrotingscyclus. Zij let daarbij op rechtmatigheid, doelmatigheid en doeltreffendheid.

De taken van de Directie Financiële en Materiële Zaken waren in 1974 gesplitst in financiële en materiele zaken. Onder de financiële zaken vielen ten eerste de begrotingsvoorbereiding. De Directie beoordeelde in de jaarlijkse begroting alle plannen op hun financieel-economische en budgettaire gevolgen. Daarnaast bracht zij adviezen uit aan departementsleiding, alsmede verzorgde zij de technische en materiele coördinatie binnen het departement. Een andere belangrijke taak was het begrotingsbeheer en centrale administratie, wat zich concentreerde op het houden van toezicht op de voorgenomen en gedane uitgaven. Ten slotte hield men zich bezig met de taken ingevolge artikel 2 en 10 van de Landbouwwet: het beheer van de Centralekas van het Landbouw-Egalisatiefonds. De onderafdeling Materiele Zaken hield zich op de volgende drie terreinen bezig: ten eerste het beleid betreffende bouwzaken en de daarmee verband houdende grondzaken en het beheer van technische installaties. Ten tweede de centrale aankoop en het beheer van het centraal magazijn en ten slotte de vervoersaangelegenheden van het ministerie en de daaronder ressorterende diensten en instellingen.

In 1980 veranderde de naam van de Directie in ‘Directie Financieel Economische Zaken’ en hield de directie zich in hoofdzaak bezig met de uitvoering van de taken ex Comptabiliteitswet 1976 (Stb. 671) en het ‘Besluit taak centrale afdeling Financieel-Economische Zaken’ (Stb. 426, 12 juli 1977). Ook de uitvoering van de Landbouwwet (Stb. 342, laatst gewijzigd op 23 mei 1979, Stb. 323) en toezicht op het Landbouw-Egalisatiefonds behoorde tot de taken.

Na de oorlog is door de Staten-Generaal meermalen kritiek geuit op het financieel bestel. Met name de vele afwijkingen tussen begrotings- en rekeningcijfers in de jaarlijkse begrotingen maakten het moeilijk om een juist beeld te vormen van de financiële situatie waarin het Rijk verkeerde. In dit verband werd gepleit voor de uitbreiding van de taken van de Algemene Rekenkamer. Ook het instellen van een afzonderlijk onafhankelijk orgaan voor doelmatigheidscontrole en met een informatieve taak ten behoeve van de Tweede Kamer, werd overwogen. Een en ander leidde midden jaren vijftig van de twintigste eeuw tot het inzicht dat de Comptabiliteitswet van 1924 vervangen diende te worden. Het eerste ontwerp werd in 1972 door de Eerste Kamer verworpen, omdat het in strijd zou zijn met enkele artikelen uit de Grondwet. Dit bezwaar leidde tot een nieuw ontwerp van wet dat uiteindelijk in 1976 in het Staatsblad als Comptabiliteitswet werd gepubliceerd (Stb. 1976, 671).

In 1986 werd de wet inzake de controle op de administratie, uitgaven op rekeningen buiten het begrotingsverband en aanbesteding van werken gewijzigd. In 1987 werd een tweede wijziging doorgevoerd inzake de rijksbegroting, de taken van de Algemene Rekenkamer en de verantwoording aan de wetgevende macht. De wijziging van 1988 betrof de regelgeving inzake de participatie van de Staat in privaatrechtelijke rechtspersonen en inzake de controlebevoegdheden van de Algemene Rekenkamer.

In de periode na 1990 is de wet driemaal gewijzigd te weten in 1991 (Stb. 752), 1992 (Stb. 350) en 1995 (Stb.375). De wijziging van 1991 had betrekking op de invoering van een geïntegreerd verplichtingen-kasstelsel en de invoering van in de praktijk gebleken noodzakelijke aanpassingen van de wet, zoals de nevenschikking van begrotingen van de ministeries en die van de Staatsbedrijven. De wijziging van 1992 betrof de aanpassing van het hoofdstuk dat de samenstelling en taak van de Algemene Rekenkamer regelt. De eerstvolgende wijziging trad in werking op 1 januari 1995. Deze wijziging had betrekking op de integratie van de begrotingsartikelen personeel en materieel (artikel 5), op de introductie van agentschappen en het afschaffen van de mogelijkheid tot het instellen van Staatsbedrijven en agentschappen (artikel 70 t/m 73).

Met ingang van de inwerkingtreding van het besluit kasbeheer (Stb. 1998/53) is het kasbeheer gedecentraliseerd. De minister van Financiën blijft verantwoordelijke voor het kasbeheer met betrekking tot (het innen van) de belastingontvangsten, welke door daadwerkelijk door de belastingdienst worden geïnd De overige uitvoerende taken (het verrichten van (kas)uitgaven en het innen van de zogenaamde niet-belastingontvangsten is sinds 1998 overgedragen aan de vakministers. Vanaf 2000 zijn nog drie wijzigingen van de Comptabiliteitswet aan de Staten-Generaal aangeboden, waarvan de laatste wijziging (aangeboden 7 december 2000) nog niet is vastgesteld.

De Directie FEZ is zoals reeds vermeld nauw betrokken bij het opstellen en controleren van de departementale begroting. Als gevolg hiervan worden in onderhavig archief een groot aantal bescheiden aangetroffen welke direct of indirect betrekking hebben op de (departemantale) begroting. Voor het juiste begrip wordt hier puntsgewijs ingegaan op de begrotingscyclus. Bij elke begrotingscyclus kunnen vijf fasen worden onderscheiden: 1. de voorbereiding van de begroting; 2. het vaststellen van de begroting; 3. de begrotingsuitvoering; 4. het opstellen van de rekening en de controle op de begroting; en 5. de verantwoording over het gevoerde beleid en beheer.

Het archiefblok van de Directie Financieel Econmosche Zaken was tot begin 2008 opgeslagen in de kelder van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit aan de Bezuidenhoutseweg 73 te Den Haag waarna zij in tijdelijk beheer werden gegeven aan het Project Wegwerken Archief Achterstanden te Rotterdam (hierna: PWAA.) De klimatologische omstandigheden in de kelder waren goed. Het archief werd aangevuld wanneer de afdeling teveel aan administratie of naslagwerk opgeslagen had op de werkplekken. Het archiefblok werd eerder bewerkt door het Centrale Archief Selectiedienst te Winschoten onder projectnummer 2004.022. Met CAS werd overeengekomen dat de door hen als te bewaren aangemerkte archiefbescheiden aan het PWAA zouden worden overgedragen. PWAA heeft deze bescheiden opgenomen in onderhavige toegang. Tevens heeft naar alle waarschijnlijkheid op het departement een interne opschoningsactie plaatsgevonden omdat een aantal dozen voorzien was van een ‘te bewaren-sticker’ maar hierover is verder niets bekend.

Het archief is in 2008 door Ministerie van LNV overgebracht naar het Nationaal Archief, krachtens artikel 12 van de Archiefwet 1995

Overbrenging van een overheidsarchief

Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Het archief van de Directie Financieel Economische Zaken bevat ondermeer nota's en rapporten van de Algemene Rekenkamer naar aanleiding van de controle op het financiële beheer van diensten en directies van LNV met commentaren van de Directie Financieel Economische Zaken. Daarnaast bevat zij bescheiden inzake het opstellen van de Rijksbegroting van uitgaven in de periode van 1960 - 1977. Het archief bevat vooral stukken betreffende de begroting, het budget en de controle op het financiële beheer, waaronder de controle op subsidies en EG-geldstromen.

Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.

Het archief blok van de Directie Economische en Financiële Zaken van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit werd reeds eerder door de Centrale Archief Selectiedienst bewerkt. Een en ander resulteerde in de navolgende Institutionele Toegang: 5.015.2004.022

Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:

1. Creëer een account of log in.
2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.

Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.

VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Ministerie van Landbouw, Directie Financieel Economische Zaken (FEZ) en taakvoorgangers, nummer toegang 2.11.80, inventarisnummer ...

VERKORT:
NL-HaNA, Landbouw / FEZ, 2.11.80, inv.nr. ...

Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar