Archief
Titel
2.19.042.01 Inventaris van het archief van het Nationaal Instituut Steun Wettig Gezag, (1947) 1948-1958 (1960)
Auteur
J.A.A. BervoetsCopyright
Nationaal Archief, Den Haag
1981 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Nationaal Bureau Steun Wettig Gezag Steun Wettig Gezag
Periodisering
archiefvorming: 1948-1958 oudste stuk - jongste stuk: 1947-1960
Archiefbloknummer
I27200Omvang
; 36 inventarisnummer(s) 0,80 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Nationaal Instituut "Steun Wettig Gezag" (1948-1958)Samenvatting van de inhoud van het archief
Het archief bevat vooral interne beleidsdocumenten over organisatie en taak van het instituut “Steun wettig gezag”, dat is ontstaan in het kader van de Koude Oorlog. Het spande zich in voor de vorming van gewapende vrijwilligerseenheden ter verdediging van het vaderland tegen revolutionaire, met name communistische staatsgrepen.Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Als gevolg van de dreiging die uitging van de communistische coup in Tsjecho-Slowakije in februari 1948 werd het Nationaal Instituut Steun Wettig Gezag (N.I.S.W.G.) opgericht, dat gevestigd werd in Utrecht. Het doel van het Nationaal Instituut Steun Wettig Gezag werd in de statuten omschreven als: "het verlenen van steun aan iedere op wettige wijze tot stand gekomen Nederlandse Regering, welke onder het Huis van Oranje haar gezag uitoefent, door als bemiddelend en verbindend orgaan te fungeren tussen die Nederlanders, die vrijwillig steun aan dat gezag willen verlenen enerzijds en de Regering anderzijds". Dat uitte zich in voorlichting over en werving van vrijwilligers voor de Nationale Reserve, de Reserve Grensbewaking, de Reserve Rijks- en Gemeentepolitie, de Bewakingsreserve en het A.V.D. (Algemeen Vrijwilligers Depot). Daarnaast werden ook contacten gezocht met plaatselijke schuttersgilden en wed de oprichting van nieuwe vrijwilligerskorpsen gestimuleerd.. Er werden ook landdagen gehouden, zoals die van 1950, die door Prins Bernhard las opperbevelhebber van het Nederlandse leger werd bijgewoond.
De visie van de oprichters van het instituut, een burgerweerbaarheid te vormen tegen het rode gevaar, werd niet overal in regeringskringen gedeeld. Het zou immers betekenen dat paramilitaire groepen, die na 1945 weer werden ontwapend, weer de kop zouden opsteken. Daarom werd het initiatief niet openlijk gedesavoueerd (zeker niet in 1948 of na de Hongaarse opstand in 1956), maar kreeg het ook niet de substantiële financiële steun van de regering die nodig was voor het voortbestaan.
In 1957 - een jaar nadat in het militante deel van de Nederlandse pers uit protest tegen de Russische inval in Hongarije de roep om gewapend volksverzet weerklonk - werd om redenen van bestedingsbeperking de Nationale Reserve opgeheven, waardoor een belangrijke pijler van Steun Wettig gezag ontviel. De Bescherming Bevolking, - bedoeld was als burgerbescherming bij gevaar - was een overheidsorganisatie, waarin van legerdienstplicht vrijgestelde jongeren wegens broederdienst werden geconscribeerd Per 1 juli 1958 werd het instituut opgeheven. In 1960 werd de liquidatie voltooid.
Geschiedenis van het archiefbeheer
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.
Inhoud en structuur van het archief
Selectie en vernietiging
Het landelijke archief is door de administratie op niet nader te achterhalen criteria geselecteerd.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Nationaal Bureau Steun Wettig Gezag, nummer toegang 2.19.042.01, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Steun Wettig Gezag, 2.19.042.01, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Inventarisnummers van dit archief zijn niet in kopievorm beschikbaar
Zowel het Nationaal Instituut als de plaatselijke commissies hielden archieven bij over hun contacten en hun activiteiten. Het gevolg hiervan is dat men in diverse gemeentearchieven (fragmenten van) de archieven van de plaatselijke commissies kan aantreffen. De meeste archieven van plaatselijke commissies zijn evenwel niet bewaard gebleven.
Publicaties M.D. Boogaarts, Het wettig gezag gesteund?, Enkele aantekeningen over achtergronden, ontstaan en verloop van het Nationaal Instituut. Steun Wettig Gezag 1948-1958 , Rapport Centrum voor Parlementaire Geschiedenis te Nijmegen, digitaal via Google op te vragen. Hierin vooral aanvullende gegevens uit andere bronnen.