Archief
Titel
2.21.266 Inventaris van het archief van Ch.O. van der Plas [levensjaren 1891-1977], (1916-) 1941-1973
Auteur
M.G.H.A. de Graaff, A.M. TempelaarsVersie
28-12-2018
Copyright
Nationaal Archief, Den Haag
1989 cc0Beschrijving van het archief
Naam archiefblok
Collectie 251 Ch.O. van der Plas Plas, van der
Periodisering
archiefvorming: 1941-1973 oudste stuk - jongste stuk: 1916-1973
Archiefbloknummer
C22105Omvang
; 252 inventarisnummer(s) 2,10 meterTaal van het archiefmateriaal
Het merendeel der stukken is in het. Een klein gedeelte is gesteld in talen als het, heten het.
Nederlands
Engels
Arabisch
Indonesisch
Soort archiefmateriaal
Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Het archief bevat enkele kaarten en foto's.Archiefdienst
Nationaal ArchiefLocatie
Den HaagArchiefvormers
Ch. O. van der Plas, , 1891-1977Samenvatting van de inhoud van het archief
Het archief van Ch. O van der Plas bevat stukken betreffende het bestuur van Nederlands-Indië tijdens de Japanse bezetting en na de bevrijding, stukken betreffende de oorlogsvoering en propaganda zoals nota's betreffende de objecten die gespaard moeten blijven van geallieerde bombardementen en briefwisselingen met diverse legeraanvoerders. Daarnaast bevat het archief veel stukken betreffende de situatie in Nederlands-Indië na de bevrijding en de daaropvolgende crisis zoals situatierapporten en stukken van militaire aard. Tenslotte bevat het archief ook stukken betreffende zijn werkzaamheden voor de Food and Agricultural Organisation van de Verenigde Naties bij diverse ontwikkelingsprojecten.Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
Levensloop
Charles Olke van der Plas, geboren in 1891 en overleden in 1977 ( Geboren 15 mei 1891 in Buitenzorg als zoon van Charles Olke van der Plas en jkvr. C.C.E. Clifford Kocq van Breugel; overleden 7 juni 1977 in Zwolle. Biografische gegevens afkomstig uit het archief van het Ministerie van Koloniën, Stamboeken van Oost-Indische Ambtenaren, deel P1 pag. 251 en 776 en deel S1 pag. 417; zie tevens het Nieuw Nederlands Biografisch Woordenboek, deel 2. ) , heeft zich zijn leven lang met grote hartstocht ingezet voor een goed en rechtvaardig bestuur en voor de verheffing van de "kleine man". Hij kan gezien worden als een van de meest illustere figuren in het krachtenspel, dat uiteindelijk leidde tot de onafhankelijkheid van Indonesië, maar ook daarna bleef hij zich aktief inzetten voor zijn idealen. Na het behalen van het examen voor de Nederlands-Indische bestuursdienst aan de Rijksuniversiteit Leiden was Van der Plas van 1912 tot 1919 als ambtenaar van het Binnenlands Bestuur werkzaam aan diverse opdrachten. In 1919 volgde hij een aanvullende opleiding in Nederland in verband met zijn benoeming tot Nederlands consul in Djeddah. In 1927 werd hij, weer terug op Java, benoemd tot plaatsvervangend adviseur Inlandse Zaken en stond als zodanig in voortdurend rechtstreeks kontakt met de gouverneur-generaal. In de periode 1929 tot 1932 voerde hij diverse opdrachten uit op het terrein van onderwijs en kolonisatie. Hij was van 1932 tot 1936 resident van Cheribon en tevens voorzitter van de Overdrachtscommissie, in het leven geroepen om de machtsoverdracht voortvloeiend uit de decentralisatiepolitiek voor te bereiden.
In 1936 werd hij benoemd tot Gouverneur van Oost-Java, een positie die hij bekleedde tot 1941 toen hij benoemd werd tot lid van de Raad van Indië.
Na de Japanse inval werd hij naar Australië gedetacheerd, waar hij de funktie bekleedde van voorzitter van de Nederlands-Indische Commissie voor Australië en Nieuw-Zeeland. Taken van de Nederlandsch-Indische Commissie (NINDICOM) waren:
- Vertegenwoordiging van de Minister van Koloniën als bewindsman en als algemeen bestuurder over Nederlands-Indië.
- Bevordering van de oorlogsinspanning ten behoeve van de bevrijding van Indië (inlichtingendiensten, propaganda etc).
- Financieel beheer van het Indisch vermogen (vorderingen, aanspraken, handelscommissariaat).
- Steunverlening aan Nederlandse onderdanen.
- Het geven van voorlichting.
- Het behartigen van Reconstructie Zaken.
- Bevordering van de burgerlijke scheepvaart en luchtvaart
Van der Plas was als zodanig direkt betrokken bij de voorbereidingen voor een herstel van het Nederlands gezag in Indië. In 1944 bij de heroprichting van de Nederlands-Indische regering in ballingschap werd Van der Plas benoemd tot direkteur Binnenlands Bestuur. In augustus en september 1945 voerde hij namens de Indische regering de besprekingen met de Britse legerleiding (South-East Asia Command) over de bevrijding van Java. In oktober 1945 zette hij als Chief Civil Affairs Officer, regeringsadviseur en rechterhand van Van Mook weer voet aan wal op Java. Van der Plas, die diverse Indonesische talen vloeiend beheerste, gold als een Islam-kenner bij uitstek uit hoofde waarvan hij in de periode 1944-1946 tevens optrad als adviseur voor Islamitische Zaken. Van der Plas legde verantwoording af over zijn bestuur gedurende de verhoren afgenomen door de Enquete-Commissie Regeringsbeleid 1940-1945.
Hoewel hij in 1947 pensioengerechtigd was, werd hij aangesteld als regeringscommissaris voor de nieuw bezette gebieden (RECOMBA) in Oost-Java en na de tweede politionele actie vervulde hij de funktie van Territoriaal Bestuursadviseur (TBA) aldaar. Voor de Republiek vormde Van der Plas een reëel gevaar vanwege de grote invloed, die hij op de bevolking wist uit te oefenen.
Na de souvereiniteitsoverdracht heeft hij diverse adviserende funkties uitgeoefend voor de Food and Agricultural Organisation (FAO) van de Verenigde Naties. Van 1951 tot 1952 was hij in dat kader werkzaam in Saoedi-Arabië, van 1956 tot 1958 in Griekenland, van 1960 tot 1961 bij een rijstbouwprojekt in Laos. In de periode 1954 tot 1964 was hij bovendien, tussen de bedrijven door, werkzaam in Gambia voor het daar in gang gezette "community development project", aanvankelijk voor de Verenigde Naties, sinds 1961 voor de Nederlandse Organisatie voor Internationale Bijstand (NOVIB) ( Thans Nederlandse Organisatie voor Internationale Ontwikkelingssamenwerking geheten. De afkorting NOVIB is vanwege naamsbekendheid ongewijzigd gebleven. ) . Voor deze organisatie heeft hij tot 1973 -hij was toen 82 jaar- nog veel belangrijk adviseurswerk verricht.Geschiedenis van het archiefbeheer
Het archief van Charles Olke van der Plas is indertijd in twee delen uiteengevallen, die thans weer bijeengevoegd en in samenhang beschreven zijn. Het merendeel, ca. 70%, maakte deel uit van de destijds vanuit Indonesië naar Nederland verscheepte archief "Algemene Secretarie, Eerste en Tweede Zending" en de hieruit samengestelde verzameling "Stukken betreffende Nieuw-Guinea" ( Voor de herkomst van deze stukken wordt verwezen naar de "Concordans op de uit Indonesië overgekomen Archieven, 1942-1950". ) . Het resterende deel van de uit de periode 1942-1949 bewaarde stukken is door Van der Plas zelf naar Nederland meegenomen. Na het overlijden van Ch. O van der Plas is het archief door zijn echtgenote, mevrouw A. van der Plas-Pleyte, samen met de archivalia betreffende zijn werkzaamheden voor de Verenigde Naties en de NOVIB, geschonken aan het Algemeen Rijksarchief. ( Zie correspondentie van de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksarchief 1973, nrs. 9.43 en 82. ) In 2008 verkreeg het Nationaal Archief een kleine aanvulling op het archief. ( Zie dossier 2008-2835 )De verwerving van het archief
Het archief is door schenking verworven.
Inhoud en structuur van het archief
Inhoud
De in hoofdstuk I beschreven archivalia bevatten voornamelijk de neerslag van de werkzaamheden van de Nederlandsch-Indische Commissie voor Australië en Nieuw-Zeeland, gepersonifieerd in haar voorzitter, "chief-commissioner" Van der Plas. Hierbij moet worden aangetekend, dat een deel van de telegramwisseling van de Commissie zich bevindt in de verzameling "Uit Indonesië overgekomen Archieven" en dan met name bij de geheime archieven van de Algemene Secretarie. Men heeft in 1944, ten tijde van de wederoprichting van de Nederlands-Indische regering, de series telegrammen namelijk zonder enige afscheiding voortgezet. ( Het gaat dan met name om de telegramwisseling daterend van 1942 tot medio 1944. Zie de inventarisnummers 2010-2012, 2065, 2067-2068 en 2102-2134 passim. ) In hoofdstuk II is opgenomen de papieren neerslag van de aktiviteiten van Van der Plas als regeringsadviseur en als regeringscommissaris voor de onder Nederlandse controle staande gebieden in Oost-Java. Deze periode loopt vanaf de capitulatie van Japan tot aan de souvereiniteitsoverdracht.
In hoofdstuk III is opgenomen de papieren neerslag van zijn werkzaamheden voor de Verenigde Naties en de NOVIB.
Aanwijzingen voor de gebruiker
Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
- Creëer een account of log in.
- Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
- Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Collectie 251 Ch.O. van der Plas, nummer toegang 2.21.266, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Plas, van der, 2.21.266, inv.nr. ...
Verwant materiaal
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar
Bijlagen
Lijst van gebruikte afkortingen
Afkorting
Betekenis
- AFNEI
- Allied Forces Netherlands-East Indies
- AMACAB
- Allied Military Administration Civil Affairs Branch
- ANETAN.V.
- Algemeen Nederlandsch-Indisch Persbureau
- ATIS
- Allied Translator and Interpreter Section
- BB
- Binnenlands Bestuur
- BSO
- Bevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten
- CO-AMACAB
- Commanding Officer Allied Military Administration Civil Affairs Branch
- FAO
- Food and Agricultural Organisation
- FELO
- Far Eastern Liaison Office
- HVK
- Hoge Vertegenwoordiger van de Kroon
- KL
- Koninklijke Landmacht
- KPM
- Koninklijke Paketvaart Maatschappij
- Lt-GG
- Luitenant Gouverneur-Generaal
- NEFIS
- Netherlands Forces Intelligence Service
- NICA
- Netherlands-Indies Civil Administration
- NIGIS
- Netherlands-Indies Government Information Service
- NINDICOM
- Nederlandsch-Indische Commissie voor Austra¬lië en Nieuw-Zeeland
- NOVIB
- Nederlandse Organisatie voor Internationale Bijstand
- OBSO
- Onderbevelhebber der Strijdkrachten in het Oosten
- PARPINDO
- Partai Persatoean Indonesia
- RAPWI
- Rescue of Allied Prisoners of War and Internees
- RECOMBA
- Regeringscommissaris voor Bestuursaangelegenheden
- RVD
- Regerings Voorlichtings Dienst
- SEAC
- South-East Asia Command
- SIBAR
- Serikat Indonesia Baroe
- SWPA
- South-West Pacific Area
- TBA
- Territoriaal Bestuursadviseur
- TNI
- Tentara Nasional Indonesia
- VN
- Verenigde Naties