Terug naar zoekresultaten

3.19.61 Inventaris van het archief van het Huis Reigersbergen

Het archief van de hofstede en later buitenplaats Reigersbergen bevat stukken betreffende het geslacht Jochems en aanverwante geslachten. Verder stukken betreffende onroerende goederen en landerijen gelegen te Wassenaar, 's-Gravenhage en elders gelegen onroerende goederen o.a. in Voorburg, Beierland en Voorschoten.
Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Archief

Titel

3.19.61
Inventaris van het archief van het Huis Reigersbergen

Auteur

W.H. Avelingh

Versie

15-12-2020

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
1954 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Huis Reigersbergen
Huis Reigersbergen

Periodisering

oudste stuk - jongste stuk: 1406-1938

Archiefbloknummer

35104

Omvang

; 106 inventarisnummer(s) 0,30 meter

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Reigersbergen, Het Huis
Jochems, Barend Cornelis
Jochems, Hendrik
Reede van Oudtshoorn-Brommertz, Barones Wilhelmina Elisabeth van
Schaetzen, Familie
Laan, Anna van der
Hoey, Cornelia Jenetta van
Lans, Helena van der

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het archief van de hofstede en later buitenplaats Reigersbergen bevat stukken betreffende het geslacht Jochems en aanverwante geslachten. Verder stukken betreffende onroerende goederen en landerijen gelegen te Wassenaar, 's-Gravenhage en elders gelegen onroerende goederen o.a. in Voorburg, Beierland en Voorschoten.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Op een van de schoonste plekjes van het Hollandse polderlandschap, aan weerszijden begrensd door de eeuwenoude bossen van het grafelijke domein van het Hout in den Hage en van de Baronie van Wassenaar, bevinden zich de gronden, waarop eertijds de buitenplaats, bekend onder de naam Reigersbergen, gelegen was.
De veenlanden en de hofstede Reigersbergen zijn oorspronkelijk door de grafelijkheid van Holland aan een zekere Ysbrant in leen gegeven ( Algemeen Rijksarchief, Leenkamerregister no.52, folio 400, d.d.7 November 1400; Leenkamerregister no.53, folio 23, d.d. 7 Maart 1402; Leenkamerregister no.62, folio 2, d.d.5 Januari 1421. Eerst in laatstgenoemde akte wordt gesproken van een huis op deze gronden. Zie ook C.M. Cremers, Reigersbergen en zijn bewoners. ) en waren vervolgens een bezitting van de leden van het geslacht van Assendelft, die tevens een groot huis in het Westeinde bewoonden en begraven zijn in de kapel van Assendelft in de Grote Kerk, en van het daarmede geparenteerde geslacht van Renesse. Reigersbergen is vervolgens in 1663 overgegaan in het bezit van de welgestelde boerenfamilies van der Hooch en van Raephorst, die ieder voor de helft eigenaren waren, waarna kort daarop in 1671 de familie van Raephorst door aankoop de enige eigenaar is geworden. Reeds toen strekte det eigendom zich uit over vele morgen land, gedeeltelijk in Wassenaar en gedeeltelijk in 's-Gravenhage, liggende aan de Leidse straatweg, aan de Bezuidenhoutse weg, in de Veenpolder, ja zelfs tot in Veur toe. De gronden ten Westen van de Bezuidenhoutse weg, waar het huis en de tuin waren gelegen, behoorden tot 1907 tot de heerlijkheid en de latere gemeente Wassenaar; derhalve zijn de eigendomsbewijzen dezer onroerende goederen gepasseerd voor baljuw, schout en schepenen van Wassenaar en Zuidwijk. In 1907 ( Wet van 16 Juli 1907, tot wijziging van de grens tussen de gemeente 's-Gravenhage en de gemeenten Voorburg en Wassenaar (Staatsblad no.213). De overgang van grondgebied heeft plaats gehad op 1 Augustus 1907. ) heeft de gemeente 's-Gravenhage deze gronden evenals die van Marlot geannexeerd. De Veenpolder echter, welke ten Oosten van de Bezuidenhoutse weg ligt, heeft tot de Zijdwetering en de Schenkwetering steeds tot Haagambacht behoord. Van een verband tussen de naam der bezitting der bezitting Reigersbergen met de geslachtsnamen (Anna) van Reigersberg of van Reigersberg Versluys is niets gebleken. Waarschijnlijk is, evenals dit op vele andere buitenplaatsen voorkwam, in het geboomte een reigerkolonie gevestigd geweest, welk treffende feit vervolgens in de volksmond of bij de bewoners deze eigennaam heeft doen ontstaan.
In 1739 is Reigersbergen bij boedelscheiding in bezit gekomen der met de familie van Raephorst verwante familie van der Lubbe. Pieter van der Lubbe heeft in het jaar 1802 Reigersbergen verkocht aan Joachim Jochems, bankier te 's-Gravenhage.
De familie Jochems heeft het als huismans- of boerenwoning gekochte huis Reigersbergen laten verbouwen en uitbreiden tot de grootse buitenplaats Reigersbergen, zoals deze met zijn lommerrijke park en waterpartij door de wandelaars van het Haagse Bos algemeen gekend en bewonderd werd en met de naburige buitenplaatsen Duindigt en Clingendaal zoveel tot de aantrekkelijkheid van 's-Gravenhage en Wassenaar heeft bijgedragen.
Helaas is de rol van de buitenplaats Reigersbergen voorlopig uitgespeeld en is dit alles slechts herinnering gebleven. In de ook voor het stads- en landschapsschoon van de Residentie zo noodlottige oorlogsjaren 1940-1945 heeft Reigersbergen de zwaarst denkbare tol aan de vijand betaald; de villa en het park zijn door de vijand met de grond gelijk gemaakt teneinde een overzichtelijk en met een brede tankgracht en grauwe bunkers versterkt verdedigingsgebied te creëren voor de egelstelling Scheveningen-Clingendaal, in welke laatste villa het de landvoogd van de "Führer" behaagde te verblijven. Reigersbergen heeft dit onzalig lot gedeeld met het grootste gedeelte van het befaamde Haagse Bos en het gehele park en de bijgebouwen van het Koninklijke Paleis "Huis ten Bosch", waar tijdens de laatste stuiptrekkingen van het derde rijk de vergeldingswapenen hun verderf over het met ons verbonden Engeland lieten losbranden. Noch de respectievelijke bouwers en verbouwers, noch de vele generaties elkaar opvolgende bewoners hebben ooit in de verste verte overpeinsd deze vredige lusthoven ook maar enigszins de rol te doen vervullen van de vele in ons land verrezen forten, stinsen en kastelen. Toch heeft abrupt en absoluut ook voor deze landgoederen door een totale oorlog de laatste functie in hun eeuwenlange geschiedenis een militaire moeten zijn.
Genealogie van het geslacht Jochems
I. Jochem Wouters, j. m. te Uchelen onder Beekbergen, tr. Beekbergen 11 Juni 1729 Anna Elisabeth Borren, op Laar onder Otterlo.
  1. Wouter Jochems, volgt II.
  2. Jan Jochems, ged. Beekbergen 23 Mrt. 1732.
  3. Gerritjen Jochems, ged. Beekbergen 4 Juli 1734, ondertr. ald. 6 Mrt. 1757 Jan Pouwels, van Apeldoorn.
  4. Borre Jochems, geb. Beekbergen, tr. ald. 3 Juni 1764 Hendrina Stoffels, geb. ald., d. v. Stoffel Uleman en Fenneke Veltkens. Zij hertr. te Apeldoorn (ondertr. Beekbergen 6 Mrt. 1767) Jan Gerritsen Disbergh.
II. Wouter Jochems, ged. Beekbergen 18 Juni 1730, overl. 's-Gravenhage 15 Dec., begr. ald. Nieuwe K. 19 Dec. 1796, tr. ald. Hoogd. K. 3 Juni 1764 Catharina Willemsen, ged. Deventer 1 Juni 1721, overl. 's-Gravenhage 15 Oct. 1813, d.v. Jan en Hillegonda Overhorst.
  1. Joachim Jochems, volgt III.
  2. Hillegonda Jochems, ged. 's-Gravenhage Grote K. 3 Mei 1767, begr. ald. Nieuwe K. 22 Mrt. 1790.
  3. Anna Elizabeth Jochems, ged. 's-Gravenhage Grote K. 7 Jan. 1770, overl. ald. 9 Dec. 1822, tr. ald. 13 Mrt. 1796 Mr. Hendrik Verwey Mejan, ged. Rijnsburg 14 Aug. 1768, bankier te 's-Gravenhage, overl. ald. 24 Jan. 1836, z. v. Petrus, baljuw van Rijnsburg (1790), baljuw en schout van Monster en Half Loosduinen (1791), en Sara Geertruy Verwey.
  • wordt door de stad 's-Gravenhage aangesteld als marktschipper op Amsterdam, door overlijden van Elisabeth Weytmar, en legt den eed van zuivering af, 4 Apr. 1764.
  • Legt den eed af als schutter in het Blauwe Vendel, 21 Mei 1764. Ingeschreven in het St. Valentyns of Schippersgilde en vertoont zijn burgerrecht, 5 Sept. 1764, deken van dit gilde o.a. in 1776, hoofdman o.a. in 1784 en 1790.
  • Koopt met enige marktschippers samen een huis aan de zuidzijde van de Amsterdamse Veerkade voor f. 3.600. Overdracht 7 Apr. 1766 (Transp. 's-Gravenhage nr. 1088, fol. 42vso).
  • Koopt een huis, erf en tuin met vrijen uitgang aan de Korte Kraanstraat en 2 huisjes en erven, in een gang achter dat huis uitkomende, gelegen aan de noordzijde van de Middelste Veerkade voor f. 9.450. Overdracht 5 Mei 1773 (Transp, 's-Gravenhage nr. 586, fol. 494vso).
  • Leent op onderpand van effecten f. 15.000 van Mr. Leonard Kuysten van Hoesen en f. 16.000 van Mr. Gilles Graafland, 12 Jan. 1787 (Not. 's-Gravenhage nr. 5064).
  • Koopt een huis en erf, met een achterhuis uitkomende in de Korte Kraanstraat, gelegen aan de noordzijde van de Veerkade voor f. 1.800. Overdracht 3 Juni 1790 (Transp. 's-Gravenhage nr. 2131, fol. 328). Verkoopt dit huis voor f. 1.700. Overdracht 31 Jan. 1795 (Transp. 's-Gravenhage nr. 929, fol. 345).
III. Joachim Jochems, ged. 's-Gravenhage Grote K. 16 Mrt. 1766, overl. ald. 21 Dec. 1841, tr. ald. Franse K. 13 Dec. 1789 Jacoba Anna Mejan, ged. Rijnsburg 8 Juni 1766, overl. Wassenaar (Duindigt) 19 Sept. 1829, d. v. Petrus, baljuw van Rijnsburg (1790), baljuw en schout van Monster en Half Loosduinen (1791), en Sara Geertruy Verwey.
  1. Catharine Hillegonda Jochems, geb. 's-Gravenhage 21 Nov., ged. ald. Grote K. 24 Nov. 1790, overl. ald. 29 Febr. 1872.
  2. Petronella Geertruy Jochems, geb. 's-Gravenhage 13 Dec, ged. ald. Hoogd. K. 15 Dec. 1793, overl. ald. (St. Anthony Burgwal) 16 Mrt. 1849.
  3. Henrietta Elizabeth Jochems, geb. 's-Gravenhage 13 Juli, ged. ald. Hoogd. K. 17 Juli 1796, overl. ald. 6 Mrt. 1863.
  4. Wouter Jochems, geb. 's-Gravenhage 19 Mei, ged. ald. Hoogd. K. 26 Mei 1799, bankier, lid van den Gemeenteraad van 's-Gravenhage 23 Oct. 1843, overl. ald. 8 Jan. 1876.
  5. Mr. Hendrik Jochems, volgt IV.
  6. Jan Jochems, geb. 's-Gravenhage 11 Dec., ged. ald. Nieuwe K. 19 Dec. 1802, klerk, overl. 's-Gravenhage (St. Anthony Burgwal) 21 Mei 1820.
  7. Cornelia Jochems, geb. 's-Gravenhage 1 Apr., ged. ald. Nieuwe. K. 10 Apr. 1804, overl. ald. 25 Nov. 1881, tr. ald. 8 Juli 1829 Adrianus Gerhardus Burgerhoudt, ged. Schiedam 20 Oct. 1798, subst. griffier Hogen Raad, overl. 's-Gravenhage 29 Mei 1842, z. v. Mr. Johannes, lid Staten van Holland, burgemeester van Schiedam, en Francina Benjamina Nijssen.
  • Koopt een huis, erf en tuin, met achterhuis, stal en koetshuis, uitkomende in een poort in de Wagenstraat, gelegen aan de zuidzijde van de St. Anthony Burgwal voor f. 10.800 van de Erven Cornelia Heeneman; met nog een aan denzelfden burgwal gelegen huis, erf en tuin voor f. 1.600. Overdracht 11 Dec. 1799 (Transp. 's-Gravenhage nr. 2009, fol. 177).
  • "Wouter Jochems en Zoon" competeert een bedrag van f. 330.000 voor aan den Lande verstrekte gelden, ca. 1800 (Alg. R. A. Collectie Elias Canneman, nrs. 5 en 7).
    Koopt de landgoederen Reigersbergen, 1 Mei 1802 en De Loo, 12 Mei 1804.
  • Koopt de huismanswoning Hofzicht c.a. aan den Bezuidenhoutsen Weg voor f. 7.800. Overdracht 18 Juni 1804 (Transp. 's-Gravenhage nr. 1746, fol. 153).
  • Lid van den Municipalen Raad te 's-Gravenhage 5 Aug. 1811 tot 17 Nov. 1813, van den Provisionelen Raad 17 Nov. 1813 tot 1 Jan. 1816 en van den Gemeenteraad 2 Jan. 1816 tot 1841.
  • Wethouder van 's-Gravenhage 12 Aug. 1831 tot 4 Aug. 1837.
  • Koopt het landgoed Duindigt van Abraham Christiaan van Citters, kolonel kapitein ter zee te 's-Gravenhage, voor f. 45.000.
  • Overdracht 11 Mei 1825 (Alg. R. A., Wassenaar, notaris J. A. van Bergen, deel 8379, nr. 20).
  • Ridder in de Orde van den Ned. Leeuw, K. B. 9 Sept. 1826, nr. 116.
IV. Mr. Hendrik Jochems, geb. 's-Gravenhage 4 Juni, ged. ald. Nieuwe K. 15 Juni 1800, advocaat bij het Hoog Gerechtshof en den Hogen Raad 1822-1866, stadsconsulent te 's-Gravenhage 1833, stadsadvocaat 1835-1849, overl. Wassenaar (Reigersbergen) 18 Oct. 1872, tr. 's-Gravenhage 14 Sept. 1825 Wilhelmina Elisabeth barones van Reede van Oudtshoorn, geb. Vianen 17 Nov., ged. ald. 12 Dec. 1802, overl. Wassenaar (Reigersbergen) 10 Jan. 1889, d. v. Mr. Barend Cornelis en Johanna Wilhelmina Callenburgh Baartmans.
  1. Mr. Joachim Jochems, volgt V.
  2. Wouter Jochems, geb. 's-Gravenhage 25 Jan. 1828, overl. ald. (Nieuwe Molstraat) 16 Dec. 1844.
  3. Jacoba Anna Jochems, geb. 's-Gravenhage 20 Juli 1829, overl. Wassenaar (Reigersbergen) 8 Aug. 1899.
  4. Barend Cornelis Jochems, geb. 's-Gravenhage 15 Jan. 1831, overl. ald. (Nieuwe Molstraat) 21 Febr. 1831.
  5. Henriette Emelie Elizabeth Jochems, geb. 's-Gravenhage 27 Apr. 1833, overl. Wassenaar 29 Nov. 1880.
V. Mr. Joachim Jochems, geb. 's-Gravenhage 25 Sept. 1826, overl. ald. 28 Apr. 1901, tr. Brussel Catharina Maria Christina Alida Margaretha Brouwer, geb. 's-Gravenhage 2 Jan. 1851, overl. Brussel 5 Juli 1891, d. v. Hendricus Joannes en Margaretha Cornelia ten Hove.
  1. Walter Joachim Jochems, geb. Brussel 24 Nov. 1877.
  2. Henriette Elisabeth Jochems, geb. Brussel 24 Juli 1882.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Tijdens de oorlogsjaren is een verzameling archivalia, welke de lange geschiedenis van deze gronden en de lotgevallen van haar in de loop der tijden elkaar opvolgende eigenaren, bezitters en andere bewoners voor de onderzoeker doen herleven en het eigendom zijn van de tegenwoordige eigenaresse der gronden mevrouw H.E. Michiels van Verduynen, door haar aan het Algemeen Rijksarchief in bewaring gegeven.
De verwerving van het archief
Het archief is voor langere tijd in beheer, niet in eigendom verkregen.

Inhoud en structuur van het archief

Verantwoording van de bewerking
Bij de ordening van "Het archief van het huis Reigersbergen" is een indeling gemaakt tussen de archivalia betreffende het geslacht Jochems en die van andere geslachten.
De realia, betreffende de lotgevallen van de onroerende goederen en rechten, zijn gerangschikt naar de geografische ligging der gronden en wel volgens de tegenwoordige indeling der gemeenten, waarbij gemakshalve Wassenaar en 's-Gravenhage in een groep zijn samengevat. De voor dit archief belangrijkste gemeenten, nl. Wassenaar en 's-Gravenhage, gaan vooraan; de overige gemeenten zijn alphabetisch gerangschikt. Het eiland Beierland is in zijn geheel aangeduid. Per gemeente worden eerst de huizen en woningen, vervolgens de landerijen en tenslotte de daarop gevestigde rechten beschreven.
In de regestenlijst zijn de stukken tot het jaar 1530 opgenomen.

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent geen beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Huis Reigersbergen, nummer toegang 3.19.61, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Huis Reigersbergen, 3.19.61, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Inventarisnummers van dit archief zijn in kopievorm beschikbaar

Archiefbestanddelen