Terug naar zoekresultaten

4.TOPO Voorlopige inventaris op het kaartenarchief van de Topografische Dienst en rechtsvoorgangers, (1590) 1814-1932 (1993)

Download inventaris als PDFDownload inventaris als XML

Meer uitleg

Voer een zoekterm in
VorigeVolgende

Beschrijving

ArchiefBeschrijving van het archiefArchiefvormingInhoud en structuur van het archiefAanwijzingen voor de gebruikerVerwant materiaal

Archief

Titel

4.TOPO
Voorlopige inventaris op het kaartenarchief van de Topografische Dienst en rechtsvoorgangers, (1590) 1814-1932 (1993)

Auteur

G.G.J. Boink

Versie

05-12-2025

Copyright

Nationaal Archief, Den Haag
2018 cc0

Beschrijving van het archief

Naam archiefblok

Topografische Dienst en Rechtsvoorgangers: Kaartenarchief
Topografische Dienst / Kaarten

Periodisering

archiefvorming: 1814-1932
oudste stuk - jongste stuk: 1590-1993

Archiefbloknummer

TOPO

Omvang

6423 inventarisnummer(s)

Taal van het archiefmateriaal

Het merendeel der stukken is in het.
Nederlands

Soort archiefmateriaal

Normale geschreven, gedrukte en getekende documenten. Het betreft een kaartenarchief met landkaarten, zeekaarten, kust -en rivierkaarten.

Archiefdienst

Nationaal Archief

Locatie

Den Haag

Archiefvormers

Topografisch Bureau Topografische Dienst Topografische Inrichting

Samenvatting van de inhoud van het archief

Het kaartenarchief van de Topografische Dienst en rechtsvoorgangers kent een verdeling in twee hoofdgroepen: A. de eigen productie en B. de verzamelde kaarten.
De eerste hoofdgroep, de eigen productie, bevat 19e en 20e eeuwse getekenden en gedrukte topografische kaartseries (die laatste veelal met de voorstukken in manuscript) van het Nederlandse grondgebied in Europa, Azië en Amerika. De belangrijkste series zijn de kaarten van het Zuid-Nederlandse grondgebied, vóór 1830 vervaardigd door de Militaire Verkenningen, waaronder de kartering van de grens met Frankrijk; de atlas van de driehoeksmeting door Krayenhoff; de Topografische en Militaire Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden (TMK) op schaal 1:50.000 met de veldminuten op schaal 1:25.000; de Chromo-Topografische Kaart des Rijks in Bonneprojectie op schaal 1:25.000 (de zgn. Bonnebladen) en de verschillende topografische kaartseries van de koloniale gebieden in Oost- en West-Indië. Het archief bevat tevens vele thematische kaarten die bij de Topografische Dienst werden gedrukt voor het departement van Oorlog/Defensie en andere departementen als Waterstaat en Koloniën.
De tweede hoofdgroep omvat een omvangrijke verzameling (documentair) materiaal, al dan niet gebruikt bij de vervaardiging van de verschillende topografische kaartseries. Een voorbeeld hiervan is de Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden in manuscript, die in 1771-1778 onder leiding van J.J.F. graaf de Ferraris werd vervaardigd en het grondgebied van België en Luxemburg bestrijkt. Een ander opmerkelijke onderdeel is de ‘collectie Van de Graaff’, een serie laat-18e eeuwse manuscriptkaarten van voornamelijk Zuid-Afrika, met enkele zeer fraaie kaarten en topografische tekeningen. Ook is er een omvangrijke verzameling buitenlandse kaarten, atlassen en atlaskaarten, deels afkomstig uit het Archief van Oorlog/Archief der Genie, waarvan delen weer teruggaan op de collectie van mr. Joost Romswinckel.

Archiefvorming

Geschiedenis van de archiefvormer
Nog niet beschreven. Zie literatuur: Bakker (2015) en Caert-Thresoor jrg. 34 no. 4.
Geschiedenis van het archiefbeheer
Naar aanleiding van de voorgenomen verhuizing van de Topografische Dienst van Delft naar Emmen in 1984, werd in de periode 1983-1986 het kaartenarchief van de Dienst tot 1932 in vier delen aan het toenmalige Algemeen Rijksarchief (ARA) overgedragen. Door gebrek aan middelen werd het kaartenarchief daar niet direct geïnventariseerd, maar op een vrij hoog abstractieniveau ontsloten middels een in 1987 door Kees Zandvliet afgeronde 'Voorlopige plaatsingslijst van het kaartenarchief van de Topografische Dienst en rechtsvoorgangers (TOPO) (18e eeuw) 1814-1932 (1958)'. Een controle op compleetheid van tenminste de eigen productie van de Dienst heeft hierbij niet plaatsgehad - op basis van een 'hoog over' plaatsingslijst, waarin de vele serieel geproduceerde kaarten, zoals bijvoorbeeld de Bonnebladen, slechts als set werden genummerd, is een dergelijke controle ook niet mogelijk.
Na de fusie van de Topografische Dienst met het Kadaster in 2004 tot Topografische Dienst/Kadaster (tegenwoordig kortweg 'Kadaster') werd besloten tot verhuizing van de topografie naar de afdeling Geo-Informatie van het Kadaster te Zwolle, waardoor het gebouw in Emmen vanaf 2007 ontruimd moest worden. Uiteindelijk werd in 2009 een tweede tranche van het kaartenarchief van de Topografische Dienst – onder de tijdelijke noemer 'TDK' – naar het Nationaal Archief (NA) in Den Haag overgebracht. Voor een gedegen samenstelling van die tranche zijn inhoudelijk deskundige medewerkers van de Topografische Dienst onvoldoende bij het selectieproces betrokken geweest. In 2015 bleek bij regulier overleg met het Kadaster vestiging Arnhem dat zich daar nog een derde tranche kaartmateriaal bevond, voornamelijk bestaande uit een grote serie Bonnebladen en een set historisch kaartmateriaal dat van origine tot het Archief van Oorlog / Archief der Genie had behoord. In 2016 werden ook die kaarten overgedragen aan het Nationaal Archief.
De overdracht van het kaartenarchief van de Topografische Dienst geschiedde dus in drie delen:
  • ​eerste tranche: de overdracht van 1983-1986 (in vier gedeeltes - 1983: 5.000 bladen; 1984: 30.000 bladen en 50 delen; 1985: 3.000 bladen; 1986: 4.000 bladen) vanuit Delft en Emmen naar het ARA te Den Haag, omvattende een deel eigen productie van de Topografische Dienst tot 1932 en een deel historische kaartverzameling; samen ca. 42.000 bladen en een 50-tal delen, door medewerkers van het ARA ontsloten middels de 'voorlopige plaatsingslijst';
  • tweede tranche: de overdracht van 2009 vanuit Emmen naar het NA te Den Haag, bestaande uit een deel eigen productie van de Topografische Dienst vanaf ca. 1932 en een deel historische kaartverzameling; samen naar schatting ca. 38.000 bladen, met paklijst opgesteld door twee medewerkers van het Kadaster;
  • ​derde tranche: de overdracht van 2016 vanuit Arnhem naar het NA te Den Haag, hoofdzakelijk Bonnebladen en historische kaartverzameling; samen naar schatting ca. 5.000 bladen, met summiere paklijst opgesteld door medewerkers van het Kadaster.
In het zgn. Drukarchief van de Topografische Dienst waren van elke door de Dienst geproduceerde kaart veelal meerdere exemplaren aanwezig. Bij de ontruiming van het gebouw in Emmen werd steeds één serie aangewezen voor overdracht aan het Nationaal Archief en – indien voorhanden – twee series voor opname in het archief van de fusie-organisatie Topografische Dienst/Kadaster. Overblijvend materiaal werd onder regie van de kaartbeheerder van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam (UvA) verdeeld over de Nederlandse universiteitsbibliotheken. De twee bladen van de Ferrariskaart die tussen het overblijvend materiaal werden aangetroffen (en die bij het NA als ontbrekend geregistreerd stonden) werden door oplettendheid van de kaartbeheerder van de UvA in 2011 alsnog aan het NA overgedragen. ( Zie inv.nrs. 2.1.65 en 2.1.111. ) Medio 2021 nam de UvA contact op met het Nationaal Archief over één uit het te verdelen bestand resterende pallet kaartmateriaal. Omdat bij inspectie bleek dat zich onder dit materiaal, tegen de verwachting in, toch kaarten met manuscriptaantekeningen en leggerexemplaren bevonden, werd de gehele pallet met 52 portefeuilles eind augustus 2021 als aanvulling op de tweede tranche naar Den Haag overgebracht, zodat het materiaal te zijner tijd in de bewerking meegenomen kon worden. De hierin aangetroffen originele bladwijzers voor de veldminuten TMK zijn inmiddels ingevoegd. ( Zie inv.nrs. 7C1-7C12. )
Vanaf het project Standcontrole Kaarten en Tekeningen (2014-2018) trok de suboptimale en daardoor onderzoekbelemmerende mate van ontsluiting van het kaartenarchief steeds meer de aandacht. Sindsdien werden verschillende projecten op onderdelen van het geheel uitgevoerd (zie hiervoor het hoofdstuk 'Verantwoording van de bewerking'). Deze werkzaamheden mondden uit in een systematisch uitgevoerde selectie en beschrijving van de kaartseries betreffende Nederland, die vanaf najaar 2022 in het voormalige gebouw van de Topografische Dienst te Emmen, dat sinds juni 2019 in gebruik is als extern depot van het Nationaal Archief, wordt uitgevoerd. Voormalig bibliothecaris van de TD-luchtfototheek Regina Hoendervanger en voormalig TDK-cartograaf Edwin Kerver hebben inmiddels vele duizenden bladen door hun handen laten gaan. Voor een volledige ontsluiting van het gehele bestand TOPO is echter nog een lange adem vereist.
De verwerving van het archief
Het archief is krachtens bepalingen van de Archiefwet overgebracht.

Inhoud en structuur van het archief

Inhoud
Deze toegang bevat o.a.:
  • de kartering van Zuid-Nederland en België door de Tweede Afdeling van het Topografisch Bureau en de Directie Militaire Verkenningen o.l.v. J.E. van Gorkum 1817-1829;
  • de driehoeksmeting van Nederland t.b.v. de choro-topografische kaart van Krayenhoff en de daarop volgende kaarten als de TMK en Bonnebladen;
  • de verschillende topografisch-militaire kaartseries van Nederland na 1830 op de schalen 1:25.000, 1:50.000, 1:100.000 en 1:200.000, zowel de (veld)minuten; als de gedrukte exemplaren;
  • diverse historische verzamelingen van oud kaartmateriaal, veelal als bronmateriaal of ter documentatie verzameld. Hieronder bevindt zich veel materiaal dat afkomstig is uit het voormalig Archief van Oorlog / Archief der Genie.
Verantwoording van de bewerking 2018-2025
Als gemeld was alleen de eerste tranche van de overdracht ontsloten in Zandvliets 'voorlopige plaatsingslijst' van 1987, veelal slechts op hoog abstractieniveau. Van in 1993 geformuleerde en in 1996 voor het laatst voorgestelde plannen tot grondige inventarisatie en herordening van het bestand is door de opheffing van de Afdeling Kaarten en Tekeningen (gevolg van een reorganisatie van het ARA in 1994) niets terecht gekomen. De 'voorlopige plaatsingslijst' deed tot 2018 in nauwelijks gewijzigde vorm dienst.
De tweede en derde tranche van de overdracht werden na ontvangst vooralsnog niet ontsloten. De met die overdrachten meegeleverde paklijsten bleken echter wegens onbetrouwbaarheid en onvoldoende kwaliteit niet geschikt om als toegang op die gedeeltes aan te bieden.
De voorlopige plaatsingslijst was ingedeeld in rubrieken, die de volgorde van overdracht van de verschillende onderdelen van de eerste tranche reflecteerden. Binnen die rubrieken waren de daaronder vallende kaarten en kaartseries genummerd met het rubrieksnummer, gevolgd door een doorloopnummer (bijvoorbeeld: kaarten in rubriek 18 kregen nummers 18.1, 18.2, etc.). Bij die nummering werd niet naar het onderlinge verband, de chronologische volgorde of een ander ordeningsprincipe gekeken, zodat de voorlopige plaatsingslijst geen gestructureerd overzicht bood. De subnummering lijkt echter wel het archiefbeheer zoals dat in Emmen werd gevoerd te weerspiegelen.
Tijdens de standcontrole van het kaartendepot van het Nationaal Archief, uitgevoerd in de jaren 2014-2018, kwamen voor het archiefblok TOPO vele onvolkomenheden aan het licht. Niet alleen bleken de indeling en (het gebrek aan) ordening van de 'voorlopige plaatsingslijst' veel vragen op te werpen; ook bleken veel meer stukken aanwezig te zijn dan beschreven waren. Bestaande beschrijvingen schoten veelal tekort. Ook rezen de eerste vermoedens van onvolledigheid van het bestand: waar waren bijvoorbeeld de Krayenhoffkaarten, de Strookkaarten en de hoogtekaart 1:10.000?
Kortom: ten tijde van het opstellen van deze tekst is deze inventaris dus nog verre van goed, en zeker niet compleet. De in het najaar van 2018 uitgevoerde digitalisering van de 'voorstukken TMK' (voorheen rubrieken TOPO 7, 8 en 9) maakte het echter noodzakelijk het onderlinge verband tussen de beschrijvingen van die stukken nader onder de loep te nemen en waar nodig aan te passen. Al doende is de rubrieksindeling van het gehele kaartenarchief gerationaliseerd, zodat, wanneer er tijd is om de gebreken uit de eerste tranche te verhelpen en de naar schatting 43.000 bladen uit de tweede en derde tranche van overbrenging stukje bij beetje te beschrijven, die beschrijvingen zonder grote problemen in deze inventaris ingevoegd kunnen worden.
Hieronder volgt een overzicht van de rubrieksindeling zoals die in de voorlopige plaatsingslijst werd gehanteerd. Rubrieksnummers tussen teksthaken zijn pas na ontvangst van de 2e tranche toegekend. In de laatste kolom staat het rubrieksnummer van de huidige, gewijzigde indeling.
Oude rubriek Inhoud Schaal Periode Nieuwe rubriek
TOPO 1 Hattingakaarten ca. 1750 B1
TOPO 2 Ferrariskaarten 1771-1778 B2
TOPO 3 Militaire verkenningen Belgie vanaf 1815 A3 en A6.0
TOPO 4 Verzameling Plans van Steden en Vestingwerken 17e-19e eeuw B3
TOPO 5 Atlas driehoeksmeting Krayenhoff ca. 1820 A3
TOPO 6 Schetsatlas Commissie De Man 1820-1827 A4
TOPO 7 Veldminuten Topografisch Militaire Kaart 1:25.000 A6.1
TOPO 8 Nettekeningen van de veldminuten t.b.v. de Topografisch Militaire kaart 1:50.000 A6.2 en A6.4
TOPO 9 Nettekeningen t.b.v. de Topografisch Militaire Kaart 1:25.000 en 1:50.000 A6.2 en A6.3
TOPO 10 Minuten Strookkaarten en Chromo-Topografische Kaart in Bonneprojektie 1:25.000 1865-1951 A7.1
TOPO 11 Strookkaarten en Chromo-Topografische Kaart in Bonneprojektie (IN BEWERKING) 1:25.000 1865-1940 A7.2
TOPO 12 Topografische en Militaire Kaart van het Koninkrijk der Nederlanden (T.M.K.) 1:50.000 1864-1932 A6.5 en A6.6
TOPO 13 Topografische Atlas 1:200.000 ca. 1870-1950 A8
TOPO 14 Geologische Kaarten van Nederland ca. 1870-1958 A9
TOPO 15 Collectie C.J. van de Graaff B4
TOPO 16 Atlassen B6
TOPO 16A Atlasbladen B7
TOPO 17 Binnenlandse kaarten, niet behorend tot topografische kaartseries 19e-20e eeuw A11
TOPO 17A Rivierkaarten Nederland A5
TOPO 17B Topografische Kaart van het "Oostelijk Frontier" ca. 1817 A2
TOPO 18 Buitenlandse Kaarten 1744-1925 B5
TOPO 19 Oost- en West-Indië 19e-20e eeuw A12
TOPO 20 Koperplaten en Lithografische Stenen A13
[TOPO 21] Topografische kaart van Nederland in stereografische projectie (IN BEWERKING) 1:25.000 1932-ca. 2004 A10
[TOPO 22] Topografische kaart van Nederland in stereografische projectie (IN BEWERKING) 1:50.000 1932-ca. 2004 A10
[TOPO 23] Duitse en Geallieerde militaire cartografie van de Tweede Wereldoorlog (IN BEWERKING) diverse 1940-1945 B8
[TOPO 24] Waterstaatskaart (IN BEWERKING) 1:50.000 1865-1991 nog te bepalen
Deze toegang zal zich voorlopig blijven kenmerken door onvolkomenheden in ordening, door onvolledigheid en door incompleetheid van de beschrijvingen. Bij de noodzakelijke bewerking en herindeling zullen de inventarisnummers die voor de inhoud van de eerste tranche van overdracht zijn gehanteerd (en gebaseerd waren op de oude rubrieksindeling) moeten blijven bestaan. Deze nummers zijn in de periode 1987-2018 immers in diverse publicaties en bij digitalisering gebruikt. De volgorde van de nummering kan daardoor in deze meer gestructureerde versie van de inventaris onlogisch overkomen.
Inmiddels zijn de volgende rubrieken door ons herzien:
Rubriek Inhoud
A6.1 TMK: veldminuten
A6.2 TMK: nettekeningen 1:25.000
A6.3 TMK: compilatiestukken
A6.4 TMK: nettekeningen 1:50.000
A7.1 Strookkaarten en Bonnebladen: minuten
B2 Ferrariskaart (incl. memories)
B3 Verzameling Plans van Steden en Vestingwerken
Gijs Boink & Max Bosschaart, september 2018 - augustus 2025

Aanwijzingen voor de gebruiker

Openbaarheidsbeperkingen
Volledig openbaar.
Beperkingen aan het gebruik
Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht.
Materiële beperkingen
Het archief kent beperkingen voor het raadplegen van stukken als gevolg van kwetsbare of slechte materiële staat.
Aanvraaginstructie
Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen:
  1. Creëer een account of log in.
  2. Selecteer in de archiefinventaris een archiefstuk.
  3. Klik op ‘Reserveer’ en kies een tijdstip van inzage.
Citeerinstructie
Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling.
VOLLEDIG:
Nationaal Archief, Den Haag, Topografische Dienst en Rechtsvoorgangers: Kaartenarchief, nummer toegang 4.TOPO, inventarisnummer ...
VERKORT:
NL-HaNA, Topografische Dienst / Kaarten, 4.TOPO, inv.nr. ...

Verwant materiaal

Beschikbaarheid van kopieën
Microverfilming
Tot medio 2018 waren in de zelfbedieningsruimte van de studiezaal van het Nationaal Archief gebruiksduplicaten van inventarisnummers 7.1.1 t/m 7.62.4 en 7B1 t/m 7B62 beschikbaar. Deze vensterponskaarten zijn sinds begin 2019 aanvraagbaar onder archiefinventaris 4.DUPKT, zie daarin inventarisnummer 21.
Digitalisering
Het kaartenarchief is niet systematisch gedigitaliseerd. Wel zijn inmiddels enkele belangrijke onderdelen volledig digitaal beschikbaar:
Rubriek Inhoud
A6.1 TMK: veldminuten
A6.2 TMK: nettekeningen 1:25.000
A6.3 TMK: compilatiestukken
A6.4 TMK: nettekeningen 1:50.000
A7.1 Strookkaarten en Bonnebladen: minuten
B4 Collectie C.J. van de Graaff
B7 Verzameling losse atlasbladen
Daarnaast zijn er incidenteel enkele series en bladen digitaal raadpleegbaar of gereed gemaakt om gescand te worden.
Verwante archieven
Kaartmateriaal
Alleen van het Depôt-Generaal van Oorlog is een apart kaartenbestand bewaard gebleven (zie toegang 4.ODG). De kaartenbestanden van het Topografisch Bureau, de Militaire Verkenningen en van de Topografische Inrichting zijn samen met die van de Topografische Dienst, opgenomen in onderhavige toegang.
De wijze waarop het kaartenarchief van de Topografische Dienst, zoals het zich na de fusie met het Kadaster nog in Emmen bevond, werd opgeheven, is slechts ten dele bekend. Doel was dat van de 'eigen productie' één serie werd aangewezen voor overdracht naar het Nationaal Archief; tweede en derde series werden aangewezen om over te gaan naar de fusie-organisatie Topografische Dienst/Kadaster (vestiging Zwolle - navraag daar leerde in 2024 dat dit materiaal na digitalisering vernietigd zou zijn). In Emmen aangetroffen kaarten die tot het Archief van Oorlog / Archief der Genie behoorden moesten zonder uitzondering naar het NA gaan. Eventueel aanwezige extra series werden onder regie van de kaartbeheerder van de Universiteitsbibliotheek van Amsterdam (UvA) verspreid over de Nederlandse universitaire bibliotheken. NA en Kadaster waren overeen gekomen dat deze dubbele exemplaren voorzien zouden worden van een stempel en een jaartal. ( Iets in de trant van ‘Als dubbel afgestoten uit het archief van de Topografische Dienst, 2007’. Deze actie is voor zover bekend niet uitgevoerd. ) De schifting is in Emmen echter onder grote tijdsdruk en met onvoldoende kennis van zaken uitgevoerd, ten dele door uitzendkrachten, zonder dat er ter zake deskundige (oud-)medewerkers van de Topografische Dienst bij betrokken werden. In de loop van de jaren werd duidelijk dat de tranches die naar het NA gestuurd werden incompleet waren, dat er bij het Kadaster vestiging Arnhem nog materiaal aanwezig was en dat daarvan weer delen in het Kadastermuseum waren terecht gekomen. Het gaat hierbij expliciet zowel over delen van de eigen productie van de Topografische Dienst als over verzameld kaartmateriaal, waaronder kaarten en atlassen die behoorden tot het Archief van Oorlog / Archief der Genie. Tevens worden regelmatig kaarten met archiefkenmerken (zoals stempels en handmatig aangebrachte nummeringen) van de Topografische Dienst en van het Archief van Oorlog / Archief der Genie op veilingen en door handelaren aangeboden. In voorgekomen bekende gevallen ging het daarbij vooralsnog steeds om gedrukt materiaal waarvan een exemplaar wel aan het Nationaal Archief overgedragen is. Kaarten die behoorden tot het Archief van Oorlog / Archief der Genie komen echter in verschillende collecties voor, zoals bij de Vrije Universiteit (VU) en bij het Rijksmuseum, zonder dat van die kaarten exemplaren in het Nationaal Archief te vinden zijn. De wijze waarop dit kaartenbestand uiteen gevallen is, is nauwelijks meer reconstrueerbaar. ( Al in december 1970 probeerde de TD dergelijk materiaal van overdracht aan het ARA te vrijwaren door het intern over te brengen naar een speciaal daartoe opgerichte topografische bibliotheek, ‘om daarin ook de oude kaartenverzameling onder te brengen. Op deze wijze kan de Rijksarchiefdienst geen direct toezicht meer uitoefenen op deze bescheiden, die vanuit het archief der instelling zijn overgebracht naar de bibliotheek.’ (wetenschappelijk hoofdambtenaar van de bibliotheek T.H. Delft P.H. Gallé aan de Rijkscommissie van Advies inzake het Bibliotheekwezen, brief 70-1805/A319 dd 14 december 1970). )
De gefragmenteerde situatie duurt nog onverminderd voort (augustus 2025). Het Kadaster heeft inmiddels veel materiaal dat afkomstig is van de Topografische Dienst gedigitaliseerd en (deels tegen betaling) online gezet, zie o.a. de Topotijdreis en dewebsite van het Kadaster . Pas na grondig onderzoek in het geschreven archief van de TD en inventarisatie van het materiaal dat al wel is overgedragen kan blijken welke series en onderdelen er hadden moeten zijn, maar vooralsnog in de aan het NA overgedragen bestanden ontbreken.
Geschreven archieven
De geschreven archieven van de Topografische Dienst en voorgangers zijn:
  • Archief van het Depôt-Generaal van Oorlog, 1806-1811 (toegang 2.01.14.05)
  • Archief van Oorlog en het Topografisch Bureau, (1811) 1814-1841 (toegang 2.13.68.04)
  • Archief van de Directeur der Militaire Verkenningen, (1804) 1816-1838 (toegang 2.13.13.10)
  • Archieven van de Topografische Dienst en Rechtsvoorgangers, (1789) 1814-1932 (1943); Collectie Krayenhoff, 1798-1811; Commissie De Man, 1822-1827 (toegang 2.13.46)
  • Archief van de Topografische Dienst, (1814) 1932-2004 (nog bij Kadaster Arnhem)
Literatuur
  • Bakker, N.J., e.a. (eds.), 200 jaar kaartmaken in beeld 1815-2015 (s.l., 2015)
  • Boer, Adri den, 'Vijf jaar kaartenmaken in beeld', in: Geo-Info (2017) nr. 5, pp. 38-43
  • Caert-Thresoor jrg. 34 (2015) nr. 4 (themanummer 200 jaar Topografische Dienst)
  • Cicle de conferències sobre Història de la Cartografia, 4rt curs La Cartografia dels Països Baixos (Barcelona, 1994)
  • Depuydt, F., "Systematische topografische kartering van de Zuidelijke Nederlanden en België (eind 18e en begin 19e eeuw)", in: Limburg jrg. LXIX (1990) 3 pp. 131-149
  • Diessen, J.R. van & F.J. Ormeling e.a., Grote Atlas van Nederlands Oost-indië = Comprehensive Atlas of the Netherlands East Indies (Zierikzee, 2004) 2e editie
  • Eckstein, C.A., 'Overzicht der cartografie in Nederland gedurende de laatste vijftig jaren', in: Gedenkboek uitgegeven ter gelegenheid van het vijftigjarig bestaan van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs 1847-1897 ('s-Gravenhage, 1897), pp. 244-247
  • Grote Historische Atlas van Nederland 1838-1857 , 4 vols. (Groningen, 1990)
  • Hameleers, M. (ed.), Geschiedenis van de topografische kartering van Nederland: bewerkte lezingen gehouden op de jaarlijkse studiedag van de Werkgroep voor de Geschiedenis van de Kartografie op 23 juni 1990 te Den Haag , (Utrecht, 1990)
  • Hens-Vercauteren, L., "De topografische kaarten van de Zuidelijke Nederlanden (1815-1830)", in: Tijdschrift van de Belgische Vereniging voor Aardrijkskundige Studien 42-1
  • Klaasse, Z. (ed.), Inventaris Kadastermuseum bundel 3 (3e druk, Apeldoorn, 2017)
  • Koeman, C., Collections of Maps and Atlases in the Netherlands: Their History and Present State (Leiden, 1961)
  • Koeman, C. (ed.), Bibliography of Terrestrial, Maritime and Celestial Atlases and Pilot Books, published in the Netherlands up to 1880: Atlantes Neerlandici , 6 vols. (Amsterdam, 1967-1985)
  • Koeman, C., Handleiding voor de studie van topografische kaarten van Nederland , 2e druk (Culemborg, 1978)
  • Koeman, C., Geschiedenis van de kartografie van Nederland (Alphen aan den Rijn, 1983)
  • Krogt, P. van der, Koeman's Atlantes Neerlandici , 8 vols. ('t Goy-Houten: 1997-heden)
  • Linden, J.A. van der, Topografische en militaire kaart van het koningrijk der Nederlanden , 2e druk (Haarlem, 1981)
  • Scholten, F.W.J., 'De (on)betrouwbaarheid van de Topographische en Militaire Kaart', in: Caert-Thresoor jrg. 32 (2013) nr. 3, pp. 75-84
  • s.n.,, 75 jaren topografie in Nederlandsch-Indië (s.l., 1939)
  • Topografische Dienst, De Topografische Dienst in Nederlandsch-Indië 1874-1924 (Weltevereden, [1924])
  • Verschuuren, C.A.C., Beknopt overzicht van de samenstelling der topographische kaarten en van den dienst der Militaire Verkenningen (s.l, 1930)
  • Vervust, S., Deconstructing the Ferraris Maps (1770-1778). A study of the map production process and its implications for geometric accuracy (Gent, 2016)
Oude rubriekInhoudSchaalPeriodeNieuwe rubriekRubriekInhoudRubriekInhoud

Archiefbestanddelen