Het Nationaal Archief richt zich nu vooral op het maken van vier-sterrendata. Het Nationaal Archief werkt daarbij samen met andere organisaties aan linked open data binnen het erfgoedveld. Dat doen we sinds 2015 onder de vlag van het Netwerk Digitaal Erfgoed.
De missie van het Netwerk Digitaal Erfgoed luidt als volgt:
Organisaties op het gebied van cultuur, erfgoed, onderwijs en onderzoek vormen samen het Netwerk Digitaal Erfgoed. Met leveranciers van erfgoedsoftware, provincies en gemeenten werken we aan de uitvoering van de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed, ondersteund door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zo maken we het digitale geheugen van Nederland beschikbaar voor gebruikers.
Deze ambitie onderschrijven we. En daarom bieden we de collectie aan als LOD.
URI's
De belangrijkste richtlijn voor URI’s binnen het Nederlandse taalgebied is de URI-strategie van het Platform Linked Data Nederland. De URI-strategie wordt inmiddels gehanteerd door meerdere overheidsorganisaties die actief met Linked Open Data bezig zijn. De URI-strategie is speciaal bedoeld voor Linked Open Data en de objecten en concepten daarbinnen waar andere toepassingen naar kunnen verwijzen. De URI-patronen die het Nationaal Archief gebruikt in zijn Linked Open Data zijn gebaseerd op deze URI-strategie.
De basisopbouw van een URI volgens PILOD is:
http://{domain}/{type}/{concept}/{reference}
- Het {domain} duidt het onderwerpsdomein aan, waarbinnen de URI’s gelden.
- Het {type} wordt gebruikt om aan te geven wat voor soort URI het is (bijv. een identifier, document of een definitie.
- Het {concept} geeft een indicatie van wat voor soort concept de URI identificeert.
- De {reference} is de identificerende naam of code van het individuele object.
Zie onderstaande een greep uit diverse URI-patronen welke worden gebruikt tbv de fotocollectie van het Nationaal Archief.
| Entiteit | URI |
|---|---|
| Fotocollectie | https://archief.nl/doc/2.24.01.07ntfoto |
| FotoRecord | https://archief.nl/doc/fotorecord/ad8c9ac8-d0b4-102d-bcf8-003048976d84 |
| Foto | https://archief.nl/id/foto/ad8c9ac8-d0b4-102d-bcf8-003048976d84 |
| Fotobeschrijving | https://archief.nl/id/beschrijving/ad8c9ac8-d0b4-102d-bcf8-003048976d84 |
| Vervaardiger | https://archief.nl/id/vervaardiger/rijksvoorlichtingsdienst_rvd |
| Zichtexemplaar | https://service.archief.nl/gaf/api/file/v1/thumb/834a6c29-61f1-4926-94bd-674132d25fd5 |
| RechtenSet | https://archief.nl/def/Policy/set_b_rechtenvrij__publiek_domein |
Vocabulaires
Als Nationaal Archief gebruiken we de volgende vocabulaires:
- ORE / Open Archives Initiative Object Reuse and Exchange. Voor het beschrijven van aggregaties binnen archieven. Denk aan fotocollectie of fotoseries.
http://www.openarchives.org/ore/terms/ - DC / Dublin Core. Een vocabulaire voor het beschrijven van standaard metadata-termen
http://purl.org/dc/elements/1.1/ - DCTERMS / Dublin Core terms. Gemaakt als uitbreiding van het vijftien-element-bestaande Dublin Core.
http://purl.org/dc/terms/ - EDM / Europeana Data Model. Een data model met classes en eigenschappen specifiek bedoeld voor de erfgoed sector
http://www.europeana.eu/schemas/edm/ - RIC-O / Records in Contexts Ontologie. Een ontologie speciaal voor de archieven ontwikkeld door het ICA
https://www.ica.org/en/records-in-contexts-conceptual-model - SKOS / Simple Knowledge Organization System. Een algemeen datamodel voor het beschrijven van kennissystemen
http://www.w3.org/2004/02/skos/core - RDFS / RDF Schema. Set van klassen en eigenschappen om RDF te beschrijven
http://www.w3.org/2000/01/rdf-schema# - FOAF / Friend of a Friend. Een ontologie voor het beschrijven van personen en relaties
http://xmlns.com/foaf/0.1/ - ODRL / Open Digital Rights Language. Een informatiemodel voor het uitdrukken van beleid omtrent het weergeven van content en diensten.
http://www.w3.org/ns/odrl/2/ - NAO / Nationaal Archief Ontologie. De ontologie van het Nationaal Archief
https://archief.nl/def/ontologie/
Ontologie
In de ontologie van het Nationaal Archief staan de betekenissen en onderlinge relaties van termen. Deze termen zijn nodig voor het omzetten van onze nadere toegangen (indexen) en beeld- of fotocollecties naar linked open data. De ontologie van het Nationaal Archief is gebaseerd op standaard vocabulaires zoals OWL, RDF, RDFS en Schema.org. En specifieke ontologieën die bekend zijn in de (internationale en Europese) erfgoedsector.
SPARQL
Als de data omgevormd is tot linked open data, dan kunnen gebruikers deze data doorzoeken met SPARQL. Dit is een querytaal speciaal ontwikkeld voor LOD. Zie de SPARQL interface van het Nationaal Archief.
Verkaufsbücher als voorbeeld
De verkaufsbücher is een indrukwekkende dataset met verkooptransacties van (voornamelijk) joodse huizen tijdens de tweede wereldoorlog. Deze dataset is in samenwerking tussen het Nationaal Archief en Kadaster omgezet naar Linked Open Data, op basis waarvan de Verkaufsbücher Data Story en Verkaufsbücher zoeker is ontwikkeld. Het journalistieke platform Pointer gebruikte de Verkaufsbücher LOD voor een uitgebreide presentatie.
Contact
Adviseur/Projectleider Linked Open Data Ed de Heer
ed.deheer@nationaalarchief.nl
Linked Open Data zorgt ervoor dat mensen beter informatie kunnen vinden, daar doe ik dit voor!