Week zonder vlees

Spaanse markt, 1960 foto: Willem van de Poll
7 maart 2023

Wie geen vlees eet, bespaart water en zorgt voor minder CO2 uitstoot. Het klimaat is nu een belangrijk argument om geen of minder vlees en zuivel te consumeren. In stukken die het Nationaal Archief bewaart van de Nederlandsche Vegetariërsbond worden heel andere redenen genoemd om vlees te laten staan.

Nederlandse Vegetariërsbond

De Nederlandsche Vegetariërsbond maakt zich sinds 1894 hard voor het vegetarisme. In het archief van dierenbeschermer Hugo van Poelgeest (1879-1954) zijn enkele publicaties zoals de Vegetarische Bode, het blad van de Vegetariërsbond, te vinden. Redacteur Felix Ortt (1866-1959) is een fel pleitbezorger voor het vegetarisme en betekent veel voor het verspreiden van het gedachtegoed van de Vegetariërsbond.

Krachtig, gezond en opgewekt

Voor Ortt is het vegetariër zijn veel meer dan alleen het niet eten van vlees. Hij schrijft in zijn Propaganda-geschrift voor het vegetarisme dat het woord vegetariër ontleend is aan het woord vegetus dat ‘krachtig, gezond en opgewekt beteekent’. Volgens hem eten echte vegetariërs niet alleen geen vlees, maar zien zij ook af van alcohol, tabak en prikkelende stoffen als peper, mosterd, thee en koffie. Niet omdat deze uit het dierenrijk afkomstig zijn maar omdat ze iemand 'belemmeren krachtig, gezond en opgewekt te zijn'. 

Redenen om geen vlees  te eten

Ortt stelt verder dat het eten van vlees ongezond en duur is. En als deze redenen niet voldoende zijn, dan zijn er  volgens hem nog genoeg ethische motieven om vegetariër te worden. Want wie wil er medeplichtig zijn aan wreedheid tegen dieren zoals het ruwe vervoer van koeien en varkens, de barbaarse slachtmethoden en het lijden van dieren bij de slacht, de jacht of de wreedheid bij het vissen, het levend villen van palingen of koken van levende kreeften? Het is dan ook volgens Ortt niet voor niets ‘dat de Nederlandse Vegetariërsbond in artikel 1 van zijn statuten de overtuiging uitspreekt, dat deze levenswijze strekt tot vermeerdering van gezondheid en levensgeluk en tot toeneming van beschaving en menschelijkheid’.

Ortt wordt op zijn 70e verjaardag gehuldigd in het vegetarische hotel-restaurant Pomona in Den Haag. Er verschijnt een bundel Van en over Felix Ortt, een eerbetoon, waarover de voorzitter van de Vegetariërsbond zegt: ‘Ortt en het vegetarisme, het vegetarisme en Ortt, ze zijn als het ware één geworden’. 

Minder vegetariërs, meer flexitariërs

De meeste Nederlanders eten vlees. Uit recent onderzoek van de Vegetariërsbond bleek dat het aantal mensen dat zich vegetariër noemt, daalt. Wel zijn er steeds meer flexitariërs, mensen die af en toe een dag geen vlees eten. De nationale week zonder vlees en zuivel (6-12 maart) wil mensen aanzetten om minder vlees en zuivel te eten en te kiezen voor vlees- en zuivelvervangers. Met als voornaamste reden: minder schade voor het klimaat.  

Nationaal Archief

2.22.28 De Beaufort/verzameling brochures, inv.nrs. 1561, 1564
2.19.009 Dierenbeschermingsarchieven Collectie H. van Poelgeest, inv.nrs. 326, 328, 329, 330, 331, 332