DUTO-raamwerk

Wanneer je het raamwerk consequent toepast, is overheidsinformatie vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Duurzaam toegankelijke overheidsinformatie dus – kortweg DUTO. Voor iedereen die daar recht op heeft en voor zo lang als noodzakelijk is. Het DUTO-raamwerk is een praktisch hulpmiddel om nog beter de passende maatregelen te bepalen waarmee je overheidsinformatie duurzaam toegankelijk kunt maken. En zo archiveren by design in de praktijk te brengen.

Alles uitklappen

Het DUTO-raamwerk is van toepassing in alle gevallen waar een overheidsorganisatie omgaat met overheidsinformatie. Denk dan aan het registreren, vernietigen, migreren, bewaren of ter beschikking stellen van overheidsinformatie. Het DUTO-raamwerk is een instrument voor concrete, passende maatregelen voor het beheer van overheidsinformatie. Meestal wordt het DUTO-raamwerk toegepast by design, dus bij het ontwerpen van een informatiesysteem. Maar het DUTO-raamwerk kan ook toegepast worden om bestaande informatiesystemen te toetsen of aan te passen. Daarnaast ondersteunen de eerste twee modules strategische besluitvorming rondom duurzame toegankelijkheid. Deze modules leggen het verband tussen passende maatregelen en het verwezenlijken van de lange-termijndoelen van een organisatie.

Overheidsinformatie is alle informatie die de overheid zelf maakt of van een ander ontvangt bij het uitvoeren van haar taken. Ongeacht bijvoorbeeld vorm, inhoud, status, of vindplaats.

Onder overheidsinformatie vallen ook gegevens en metagegevens. Informatie die niet met een overheidstaak te maken heeft, valt niet onder overheidsinformatie. Zoals reclamemateriaal of e-mails over een personeelsfeest.

De term informatiesysteem is binnen het DUTO-raamwerk een breed begrip. Het gaat niet alleen om software en hardware en de informatie die daarbinnen beheerd wordt. Maar ook om de mensen die informatie maken en gebruiken. En om de processen rondom informatie. Een informatiesysteem is hier dus niet synoniem aan een applicatie, maar heeft een bredere betekenis. Daarom geeft het DUTO-raamwerk niet alleen functionele modeleisen op applicatieniveau. Het formuleert ook de randvoorwaarden waaraan de organisatie moet voldoen.

Overheidsinformatie moet aan zes kenmerken voldoen om duurzaam toegankelijk te zijn: vindbaar, beschikbaar, leesbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig. Deze kenmerken worden in module 2 van het DUTO-raamwerk nader uitgewerkt. 

Duurzaam toegankelijke overheidsinformatie draagt bij aan een transparantere en efficiëntere overheid. Daarbij is overheidsinformatie een bron van economische en historische waarde voor de samenleving. Daarom wordt duurzame toegankelijkheid steeds meer een vereiste in wet- en regelgeving op het gebied van informatiehuishouding. Het DUTO-raamwerk is een praktisch hulpmiddel voor het treffen van passende maatregelen om duurzame toegankelijkheid te borgen binnen de informatiesystemen van de overheid.

Zie module 1 van het DUTO-raamwerk voor meer over de waarde van duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie

Het DUTO-raamwerk bestaat uit een inleidend deel en het ontwerpstelsel. Het inleidende deel bevat twee modules die ingaan op de waarde en de kenmerken van duurzaam toegankelijke overheidsinformatie – het wat en het waarom van DUTO.

In het ontwerp staan modeleisen en randvoorwaarden voor duurzame toegankelijkheid binnen informatiesystemen van overheidsorganisaties. Daarnaast worden wegingen op het gebied van risicoanalyse en applicatielandschap uitgewerkt. Het maken van deze overwegingen is nodig om te komen tot een niveau van maatregelen dat aansluit bij de specifieke context van een overheidsorganisatie. De modeleisen en randvoorwaarden zijn gestructureerd op basis van de vijf DUTO-processen en de functies die daarbij horen.

Het ontwerpstelsel bestaat uit zes modules: een generiek deel en vijf specifieke modules, één module per DUTO-proces. Deze modules zijn normerend van aard. Voor het toepassen van het ontwerpstelsel is een gebruiksaanwijzing beschikbaar.

Het inleidende deel van het DUTO-raamwerk (de eerste twee modules) is geschreven voor een breed publiek. Deze teksten helpen om binnen een organisatie het gesprek over duurzame toegankelijkheid te voeren en om strategische besluitvorming rondom dit thema te ondersteunen. 

Het ontwerpstelsel is ontwikkeld voor alle informatieprofessionals die betrokken zijn bij het aanschaffen en inrichten van informatiesystemen. Het gaat dus om adviseurs van overheidsorganisaties die eisen (requirements) opstellen voor informatiesystemen en deze vertalen naar concrete maatregelen. Bijvoorbeeld architecten, informatiemanagers en -beheerders, proces- of informatieanalisten, projectleiders en inkoopadviseurs en adviseurs digitale archivering. Maar ook ontwikkelaars en beheerders die duurzame toegankelijkheid in hun informatiesystemen willen inrichten. En ook voor leveranciers die hun producten en diensten willen afstemmen op de behoeften vanuit de overheid.