De meeste archieven die het Nationaal Archief bewaart zijn volledig openbaar. U kunt ze ofwel direct online bekijken, ofwel via de website aanvragen en in de studiezaal komen bekijken. Een klein deel van de archieven is nog niet openbaar of beperkt openbaar. Beperkt openbare archieven kunnen alleen onder bepaalde voorwaarden worden ingezien. Wanneer (een deel van) een archief beperkt openbaar is, wordt dit aangegeven in de inventaris van dat archief. Voor een inventarisnummer dat beperkt openbaar is staat een icoontje voor 'Niet Raadpleegbaar': een rondje met een schuine streep erdoorheen. Ook staat de datum vermeld wanneer het archiefstuk openbaar wordt. Deze inventarisnummers kunt u niet via de website reserveren, maar hiervoor moet u een inzageverzoek indienen.
Zie voor meer informatie de zoekhulp Inzage in beperkt openbare archieven. In deze zoekhulp vindt u waarom sommige archieven beperkt openbaar zijn, onder welke voorwaarden u archievenstukken kunt komen bekijken en hoe u een inzageverzoek indient.
Verzoek tot inzage indienen
Een inzageverzoek kan op de volgende manieren ingediend worden:
- via het formulier dat verschijnt wanneer u een inventarisnummer aanklikt van beperkt openbaar archiefmateriaal.
- via het contactformulier of een e-mail naar info@nationaalarchief.nl. Het formulier en het email-adres kunt u ook gebruiken als u vragen heeft over uw inzageverzoek. Voor vragen zijn we van dinsdag tot en met vrijdag van 13.00 uur tot 17.00 uur ook via chat of telefoon bereikbaar (070 - 3315444).
- Via de post (wel graag een e-mailadres vermelden). Stuur u verzoek dan naar:
Nationaal Archief
Afdeling Dienstverlening
Postbus 90520
2509 LM Den Haag
De vereiste bewijsstukken voor inzageverzoeken kunnen als foto of als scan worden bijgevoegd aan uw online inzageverzoek.
Veelgestelde vragen over inzage van beperkt openbare archieven
Alles uitklappenDat kan niet. Wel kunt u de stukken in de studiezaal komen bekijken. In een aantal gevallen zult u dan eerst een verzoek moeten indienen en een afspraak voor inzage moeten maken.
Van beperkt openbare archieven kunt u geen kopieën, foto's of scans (laten) maken. Dit geldt ook voor digitaal archief dat beperkt openbaar is. U kunt deze archiefstukken wel komen bekijken in de studiezaal. De openbaarheid van deze archiefstukken is namelijk niet voor niets beperkt; bijvoorbeeld voor de bescherming van de privacy of de staatsveiligheid. Het Nationaal Archief moet erop toezien dat alleen personen die daarvoor toestemming hebben, die archieven kunnen bekijken. Zodra er foto’s, scans op kopieën van het materiaal worden gemaakt, kunnen we daarop geen toezicht meer houden.
Er zijn drie uitzonderingen:
- Juridische noodzaak: wanneer een beperkt openbaar archiefstuk als juridisch bewijsstuk moet dienen.
- Illustratiemateriaal: wanneer een beperkt openbaar archiefstuk uit een oorlogsarchief een functionele rol vervult als illustratie in een (gedrukte) publicatie.
- Persoonlijke documenten (Hardheidsclausule): wanneer een beperkt openbaar archiefstuk, zoals een foto of brief, van grote persoonlijke of emotionele waarde is voor de aanvrager.
Bekijk de zoekhulp Inzage in beperkt openbaar archief voor meer uitleg over de uitzonderingen.
In de inventaris staat per inventarisnummer vermeld wanneer het inventarisnummer openbaar wordt.
De organisatie die het archief heeft aangelegd (de zorgdrager) bepaalt tot wanneer de openbaarheid van het archief beperkt wordt. Voor overheidsarchieven zijn strenge regels met betrekking tot openbaarheid. Openbaarheidsbeperkingen vervallen altijd op de eerste januari na het verstrijken van de termijn.
Bekijk voor meer informatie over openbaarheid van archieven de pagina Openbaarheid.
Nee. Het Nationaal Archief mag de openbaarheidsbeperkingen niet zelf opheffen. Dat kan alleen de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. De minister is bestuurlijk verantwoordelijk voor de archieven in onze collectie. Voordat de minister beperkingen opheft, of besluit deze voor een specifieke onderzoeker buiten toepassing te laten, is hij verplicht hierover advies te vragen aan de minister onder wiens verantwoordelijkheid het archief ooit is gevormd. Dat advies is niet bindend.
Het opheffen van openbaarheidsbeperkingen komt niet vaak voor. Het kan voorkomen dat de openbaarheid van een archief voor lange tijd is beperkt, maar dat de beperking niet meer nodig is. Bijvoorbeeld omdat alle betrokkenen zijn overleden. In die gevallen onderzoekt de algemene rijksarchivaris namens de minister van OCW of de openbaarheidsbeperking eerder kan worden opgeheven.