Onderscheidingen, 1815-1993

Wilt u weten waarom een persoon een koninklijke onderscheiding ontving in de periode 1815-1993? Bekijk dan deze zoekhulp.

NA fotocollectie RVD, Militaire Willemsorde (fotograaf C. Mastenbroek)
Alles uitklappen

In Nederland bestaan verschillende soorten onderscheidingen. Veel van deze onderscheidingen zijn ingesteld bij Koninklijk Besluit (KB) en worden ook toegekend bij KB: de koninklijke onderscheidingen. Er zijn ook onderscheidingen die alleen zijn ingesteld bij KB, maar niet worden toegekend bij KB: de staatsonderscheidingen. Daarnaast zijn er onderscheidingen die door particuliere organisaties, zoals het Rode Kruis, worden toegekend. 

De Kanselarij der Nederlandse Orden

De Kanselarij der Nederlandse Orden houdt een register bij van alle personen die een koninklijke onderscheiding hebben gekregen óf een staatsonderscheiding, die onder het beheer van de Kanselarij valt. Dit register is te vinden in het archief van de Kanselarij (archiefnummer 2.02.32), dat het Nationaal Archief bewaart. Het register bestaat uit registratiekaarten met gegevens van personen die tussen 1815 en 1993 een onderscheiding hebben gekregen in één van de militaire of civiele orden. Deze kaarten zijn gedigitaliseerd en via een index (naamregister) te doorzoeken. Via onderstaande zoekbalk kunt u op naam door deze index zoeken.

Klik in de lijst met zoekresultaten op de naam van de door u gezochte persoon. Er opent vervolgens een scherm (indexrecord). Hier vindt u de volgende gegevens van de gedecoreerde:

•    achternaam
•    de naam van de echtgenoot (alleen voor getrouwde vrouwen)
•    voornaam/voornamen of voorletter(s)
•    geboortedatum
•    naam van de orde
•    graad binnen de orde
•    registratienummer of jaar
•    link naar de scan van de kaart. Als u klikt op de link opent er een nieuw scherm (viewer) waarin u de scan van de kaart kunt bekijken. 

Let op: er wordt alleen een link gegeven naar een scan van de kaart als in 2005 bij de Kanselarij bekend was dat de gedecoreerde was overleden (of als dat op basis van het geboortejaar kon worden aangenomen). Registratiekaarten van gedecoreerden die in 2005 nog in leven waren, bevinden zich nog bij de Kanselarij. Zoekt u de registratiekaart van een gedecoreerde die in 2005 nog in leven was? Noteer dan het registratienummer dat in de index genoemd wordt en neem contact op met de Kanselarij

Welke orden zijn te vinden in de index van de Kanselarij der Nederlandse Orden?

In de index van de Kanselarij der Nederlandse Orden bevinden zich gedecoreerden van de volgende civiele en militaire orden:

  • Huisorde van Oranje
  • Medaille van het Rode Kruis
  • Militaire Willems-Orde
  • Orde van de Nederlandse Leeuw
  • Orde van Oranje-Nassau
  • Overige Buitenlandse en Nederlandse Orden

Op de scan van de registratiekaart staan onder andere de volgende gegevens:

  • de naam, geboortedatum, geboorteplaats en mogelijk de overlijdensdatum van de onderscheiden persoon; 
  • de toegekende onderscheiding;
  • de datum en het nummer van het Koninklijk Besluit (KB), waarbij de onderscheiding is toegekend;
  • (meestal) het ministerie dat betrokken was bij de toekenning van de onderscheiding.

Ridderorden worden toegekend aan personen die een bijzondere verdienste hebben geleverd aan het land of aan de koning(in). Nederland kent twee civiele ridderorden: de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau. Er is één militaire ridderorde: de Militaire Willems-Orde.

De Orde van de Nederlandse Leeuw

Een onderscheiding in de Orde van de Nederlandse Leeuw wordt toegekend aan personen die een buitengewone prestatie hebben geleverd voor de samenleving. De Orde van de Nederlandse Leeuw is de oudste en hoogste civiele ridderorde van Nederland. Koning Willem I heeft de Orde ingesteld op 29 september 1815. 

De Orde van Oranje-Nassau

De Orde van Oranje-Nassau wordt gegeven aan personen die zich lange tijd verdienstelijk hebben gemaakt voor de maatschappij, de Staat of het Koninklijk Huis. De Orde van Oranje-Nassau werd op 4 april 1892 ingesteld, naast de exclusieve Orde van de Nederlandse Leeuw, om ook minder belangrijke verdiensten te kunnen onderscheiden. 

De Militaire Willems-Orde

De Militaire Willems-Orde is een dapperheidsonderscheiding. Deze orde werd ingesteld op 30 april 1815. Tot 1946 was de Militaire Willems-Orde voorbehouden aan militairen. Sinds 1946 is het ook mogelijk om de orde uit te reiken aan verzetsstrijders. In de praktijk is de Militaire Willems-Orde echter grotendeels een militaire onderscheiding gebleven.

Huisorden zijn orden die de koning(in) persoonlijk kan toekennen aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor het Koninklijk Huis. Omdat de koning(in) volgens de wet ‘zelf zijn (of haar) huis mag inrichten’ is er geen handtekening van een minister nodig om een huisorde toe te kennen. Nederland kent twee (civiele) huisorden: de Huisorde van Oranje en de Huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau. 

In de index van de Kanselarij der Nederlandse Orden kunt u nazoeken óf een persoon een huisorde heeft gekregen. Op de registratiekaart van de Kanselarij staat in dit geval ook een KB-nummer. Dit nummer verwijst echter niet naar een Koninklijk Besluit, maar naar een Koninklijke Beschikking (hofbesluit). Huisorden worden namelijk toegekend bij Koninklijke Beschikking (hofbesluit) en dus niet bij Koninklijk Besluit. Meer informatie over de toekenning van een huisorde is te vinden in het archief van de Kanselarij der Huisorden (1905 tot 1996), dat zich bevindt zich bij het Koninklijk Huisarchief onder inventarisnummer E06. 

Tussen 1815 en 1940 bestonden er in Nederland de volgende dapperheidsonderscheidingen (allen voor militairen). Van deze dapperheidsonderscheidingen bestaat nu alleen de Militaire Willems-Orde nog.

Naam onderscheidingUitleg

De Militaire Willems-Orde (1815)

De hoogste dapperheidsonderscheiding is de Militaire Willems-Orde (MWO), die in 1815 werd opgericht door Willem I. Deze onderscheiding is zowel een dapperheidsonderscheiding als een ridderorde.

De Medaille (later: het Kruis) voor Moed en Trouw (1839/1898)

De Medaille voor Moed en Trouw werd ingesteld op 24 januari 1839 als beloning voor dappere daden van ‘inlandse militairen' in Nederlands-Indië. In 1870 stelde de regering ook een Medaille voor Moed en Trouw Guinea in. Op 23 september 1886 werd de Medaille voor Moed en Trouw ook opengesteld voor ‘inlandsche militairen dienende buiten het KNIL’ (bijvoorbeeld bij de marine). Op 7 maart 1898 werd de Medaille voor Moed en Trouw vervangen voor het Kruis voor Moed en Trouw.

Het Eresabel (1855)

Het Eresabel was oorspronkelijk alleen bestemd voor officieren van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger, die al in de Militaire Willems-Orde waren opgenomen. Vanaf 1865 konden eresabels ook aan officieren van de landmacht en de schutterij toegekend worden.

De Eervolle Vermelding (1815/1877)

In 1815 werd bepaald dat militairen die zich dapper gedragen hadden, maar nog niet in aanmerking kwamen voor de Militaire Willems-Orde, een Eervolle Vermelding kregen. Pas in 1877 werd de Eervolle Vermelding een zichtbaar draagteken. 

Sinds 1940 bestaan in Nederland, naast de Militaire Willemsorde, ook nog de volgende dapperheidsonderscheidingen:

Naam onderscheidingUitleg

Het Verzetskruis (1946)

Het Verzetskruis, dat in 1946 werd ingesteld, is een onderscheiding voor personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog actief waren in het verzet tegen de Duitse of Japanse bezetter. 

De Verzetsster Oost-Azië (1948)

Op 19 oktober 1948 werd de ‘Verzetsster Oost-Azië 1942-1945’ ingesteld. Dit was een speciale onderscheiding voor personen die tijdens de Tweede Wereldoorlog verzetsdaden hadden gepleegd in Azië.

Het Kruis van Verdienste (1941)

Het Kruis van Verdienste werd ingesteld in 1941. De onderscheiding werd toegekend aan Nederlanders en buitenlanders die zich ‘in het belang van de Nederlandse staat in verband met vijandelijke actie door moedig en beleidvol optreden hebben onderscheiden’. Veel Engelandvaarders en leden van de Binnenlandse Strijdkrachten hebben het Kruis van Verdienste ontvangen

De Bronzen Leeuw (1944)

De Bronzen Leeuw, die in 1944 werd ingesteld, werd toegekend aan militairen in dienst van het Koninkrijk der Nederlanden, die zich tegenover de vijand onderscheiden hadden met ‘bijzonder moedig gedrag en beleidvolle daden’. 

Het Bronzen Kruis (1940)

Het Bronzen Kruis, dat werd ingesteld in 1940, werd door de koning(in) toegekend aan militairen die zich hadden onderscheiden door ‘moedig of beleidvol optreden tegenover de vijand’.

Het Vliegerkruis (1941)

Het Vliegerkruis, dat werd ingesteld op 28 augustus 1941, werd toegekend aan Nederlandse militaire vliegers voor ‘daden van initiatief, moed en volharding, tegenover de vijand of in verband met vijandelijke actie’. 

Campagnemedailles worden toegekend aan alle militairen die hebben meegedaan aan een specifieke militaire campagne. Het zijn dus geen medailles voor bijzondere daden, maar een algemene blijk van waardering voor alle personen die hebben deelgenomen aan een specifieke militaire campagne. 

Nederland kent verschillende soorten vredesonderscheidingen die worden toegekend voor bijzondere daden in vredestijd. Voorbeelden zijn de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon (voor edelmoedige en menslievende daden), de watersnoodmedaille (voor ijver, moed, beleid, en zelfopoffering bij watersnoodrampen), de Museummedaille (officieel ‘de erepenning voor verdiensten jegens openbare verzamelingen’), De Ruyter medaille (voor verdiensten in de scheepvaart), en de Rode Kruis medaille (voor belangrijke verdiensten voor het Rode Kruis). 

Er zijn ook verschillende medailles en eretekens die door particuliere organisaties worden uitgereikt, zoals veel onderscheidingen van het Rode Kruis en de Zilveren Anjer van het Prins Bernhard Fonds.

Herinneringsmedailles worden uitgereikt bij bijzondere gebeurtenissen, zoals huwelijken van de koninklijke familie, inhuldigingen en staatsbezoeken. 

Met behulp van de gegevens op de scan van de registratiekaart van de Kanselarij der Nederlandse Orden kunt u onderzoeken waarom een persoon een onderscheiding heeft gekregen.

Aanvullende informatie vindt u in:

Op de scan van de registratiekaart van de Kanselarij der Nederlandse Orden staat de datum en het nummer van het Koninklijk Besluit (KB) waarbij de onderscheiding is toegekend. Met behulp van deze datum en dit nummer kunt u het Koninklijk Besluit opzoeken.  Het Nationaal Archief bewaart de Koninklijke Besluiten tot en met 1988. 

Het opzoeken van een Koninklijk Besluit bij het Nationaal Archief gaat als volgt:.

Stap 1: Koninklijk Besluiten vindt u in een van de archieven in onderstaande tabel. Klik op de link naar het archief uit de periode waarin het Koninklijk Besluit is toegekend. 

Archieven met Koninklijke Besluiten, geordend per periode 
PeriodeArchief en archiefnummerInventarisnummers
1813-1840Archieven van de Algemene Staatssecretarie en van het Kabinet des Konings, 2.02.011-4656
1841-1897Archief van het Kabinet des Konings, 2.02.041-3500
1898-1945Archief van het Kabinet der Koningin, 2.02.14

4551-7521

8175-8603

9034-9078 (1940-1945)

1946-1975Archief van het Kabinet der Koningin, 2.02.209401-13156
1976-1988Archief van het Kabinet der Koningin, verbaalarchief, 2.02.3014000-16388

Stap 2: Nadat u een archiefnaam uit de tabel heeft aangeklikt opent er een nieuw venster met de archiefinventaris. In de archiefinventaris vindt u korte beschrijvingen van de stukken (inventarisnummers) in het archief. De inventarisnummers waarin de Koninklijke Besluiten zich bevinden staan ook in bovenstaande tabel. Zoek het inventarisnummer met de datum van het Koninklijk Besluit, waarbij de onderscheiding is toegekend.

Stap 3: Koninklijke Besluiten tot 1948 zijn openbaar. U kunt deze Koninklijke Besluiten zelf online reserveren en in de studiezaal komen bekijken. Het is ook mogelijk om scans van deze Koninklijke Besluiten te bestellen. Om een reservering te maken of scans te bestellen klikt u op het gewenste inventarisnummer. Er verschijnt nu eerst een pagina om in te loggen in uw account bij het Nationaal Archief. Heeft u nog geen account, dan kunt u dat direct aanmaken. Vervolgens kiest u voor de optie 'Reserveer' of de optie 'Scans bestellen'. Koninklijke Besluiten vanaf 1948 zijn beperkt openbaar (a-beperking). Dit betekent dat u deze Koninklijke Besluiten niet zelf kunt reserveren. U kunt hiervoor naar de studiezaal van het Nationaal Archief komen. Een medewerker van de informatiebalie kan het Koninklijk Besluit dan ter plekke voor u aanvragen. Van beperkt openbare stukken mogen geen kopieën worden gemaakt. Heeft u toch kopieën van een beperkt openbaar Koninklijk Besluit nodig? Neem dan contact met ons op via info@nationaalarchief.nl.

Stap 4: Nadat een inventarisnummer is gereserveerd, ligt het binnen een half uur voor u klaar in de studiezaal van het Nationaal Archief. In een inventarisnummer zitten meestal Koninklijke Besluiten van meerdere dagen. Zoek de Koninklijke Besluiten van de dag dat de onderscheiding is toegekend. Blader vervolgens naar het nummer van het juiste besluit. 

Op de registratiekaart van de Kanselarij der Nederlandse Orden staat in veel gevallen het ministerie dat de persoon heeft voorgedragen voor een onderscheiding. De reden voor het toekennen van de onderscheiding vindt u vaak in het archief van dat ministerie. 

Als het betrokken ministerie niet op de registratiekaart staat kunt u het volgende doen:

  • Zoek het Koninklijk Besluit op, waarbij de onderscheiding is toegekend. In het Koninklijk Besluit, of in de bijlage bij dit besluit, wordt vaak het ministerie vermeld dat betrokken was bij de toekenning van de onderscheiding. 

  • Bekijk voor de reden van toekenning van een rang van Commandeur of hoger in een van de orden het archief van de Decoratiecommissie van de Raad van Ministers, 1946-1995 (archiefnummer 2.05.324). Om deze rangen te kunnen toekennen is namelijk goedkeuring nodig van de ministerraad. De rangorde van onderscheidingen vindt u in het Besluit draagvolgorde onderscheidingen dat gepubliceerd is in de Staatscourant. 

  • Zoek naar informatie over toegekende onderscheidingen in de archieven van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Omdat het algemene decoratiebeleid valt onder de minister van Binnenlandse Zaken, is in de archieven van het ministerie van Binnenlandse Zaken mogelijk meer informatie te vinden over de reden dat een onderscheiding is toegekend. In het overzicht hieronder vindt u onder andere de archieven van het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Overzicht van ministeriële archieven met informatie over onderscheiden personen

In de tabel hieronder vindt u per ministerie een overzicht van de archieven die informatie bevatten over onderscheiden personen. Ook ziet u waar u binnen een archief informatie over onderscheidingen vindt. Er zijn diverse mogelijkheden:

  • ‘Hele archief’ betekent dat het hele archief over het toekennen van onderscheidingen gaat.
  • 'Inventarisnummers...’ betekent dat de informatie te vinden is in een aantal specifieke inventarisnummers.
  • ‘Zie het onderdeel…’ betekent dat de informatie in een specifiek onderdeel van het archief te vinden is. 
  • 'In het verbaalarchief' betekent dat er informatie over onderscheidingen in het verbaalarchief te vinden is. Verbaalarchieven zijn archieven die ontsloten zijn op verbaaldatum. Dat is de datum waarop een zaak is afgesloten. Om die datum te vinden moet u zoeken in de klappers en de indexen. In de klappers kunt u zoeken op persoonsnaam of op geografische naam en in de indexen op onderwerp. Klappers verwijzen naar onderwerpen in de index. In de index vindt u vervolgens een verbaaldatum, die u op kunt zoeken in de lijst met data in het verbaal. 
Ministerraad
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?

Decoratiecommissie van de Raad van Ministers, 1946-1995

2.05.324Hele archief
Binnenlandse Zaken
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Ministerie van Binnenlandse Zaken: Kabinetsarchief, 1817-19492.04.26.02Inventarisnummers 228 en 229, 677 en 686 en in het verbaalarchief
Ministerie van Binnenlandse Zaken: Afdeling Binnenlands Bestuur, 1879-1950 2.04.57Inventarisnummers 2953-2976 (de medailles voor menslievend hulpbetoon), 2981 en 2982 (watersnoodmedailles), 2986-2991 (koninklijke onderscheidingen) en in het verbaalarchief
Ministerie van Binnenlandse Zaken: Directie Binnenlands Bestuur: Bestuurszaken en Kabinetszaken, 1950-1996 2.04.87Zie het onderdeel '3.5.2 Onderscheidingen' 
Buitenlandse Zaken
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Kabinetsarchief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1871-1940 2.05.18

Zie het onderdeel 'A.3.5 Decoraties' of het verbaalarchief

Code-archief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1945-1954 2.05.117

Zie het onderdeel 'B.26 Decoraties, onderscheidingen en versierselen'

Code-archief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1955-1964   

2.05.118Zie het onderdeel 'B.26 Decoraties, onderscheidingen en versierselen'
Code-archief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1965-1974 2.05.313

Zie het onderdeel 'B.26 Decoraties, onderscheidingen en versierselen'

Code-archief van het Ministerie van Buitenlandse Zaken, 1975-1984  2.05.330

Zie het onderdeel 'B.26 Decoraties, onderscheidingen en versierselen'

Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Archief van het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk, 1965 - 1982 2.27.19

Inventarisnummers 48-99 (afwijzing van decoratievoorstellen 1948-1982), inventarisnummers 100-102 (geadviseerde, overgedragen en medeondertekende koninklijke onderscheidingen, 1952 – 1965), inventarisnummers 103-612 (toekenning van onderscheidingen, 1952 – 1982), inventarisnummers 614-620 (algemene decoratieverlening, 1953 – 1968), inventarisnummer 623 (decoratievoorstellen van particulieren, 1969 – 1980)

Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Archief van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen: Afdeling Kabinet, 1918-1940  2.14.20

Zie het onderdeel '30. Koninklijke onderscheidingen' 

Archief van het Ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen: Afdeling Algemeen Secretariaat, 1918-1953 2.14.14

Inventarisnummers 25-30 (verzoeken om verlof tot het mogen aannemen van onderscheidingen, door of vanwege vreemde staatshoofden toegekend, met de afdoening, 1919-1940)

Archief van het Bureau Secretaris-Generaal, taakvoorgangers en taakopvolgers van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 1945-19982.14.93Zie het onderdeel 'A.2.3.06 Onderscheidingen'
KNIL
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?

Archief van de Commissie Gedragingen en Commissie Onderscheidingen van het Koninklijk Nederlandsch Indisch Leger (KNIL): Kabinet Legercommandant, 1946-1950 

2.10.58Hele archief
Defensie
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?

Archieven van het Bureau Onderscheidingen, de Commissie voor Militaire Onderscheidingen en overige archiefvormers op het gebied van (militaire) onderscheidingen van het Ministerie van Defensie, 1940-1986 

2.13.184Hele archief
Archieven van Secretaris-Generaal (SG) en zijn organisatie-eenheden van het Ministerie van Defensie, 1976-1991 2.13.212

Zie het onderdeel 'A.2 Bureau Onderscheidingen 1980-1991' 

Economische Zaken en Landbouw
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Archief van het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Handel: Onderafdeling Kabinet, 1905-1922  2.11.36.01Inventarisnummers 61-77
De archieven van de Afdeling Algemeen Secretariaat van de Ministeries van Economische Zaken en van Landbouw en Visserij en hun voorgangers, 1918-1945 2.06.074.01

Zie het onderdeel '.07.812 Koninklijke en buitenlandse onderscheidingen'

Archief van de Directie Interne Zaken, Afdeling Operationele Zaken, (Bureau) Kabinet van het Ministerie van Economische Zaken en taakvoorgangers, 1946-1998 

2.06.117Hele archief
Justitie
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?

Het archief Koninklijke Onderscheidingen van het ministerie van Justitie, 1958-1996 

2.09.120Hele archief
Koloniën
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Ministerie van Koloniën: Stamboeken en pensioenregisters van Militairen KNIL in Oost- en West-Indië, 1815-19492.10.50Inventarisnummer 833
Sociale Zaken
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?

Archief van het Ministerie van Sociale Zaken: Kabinet van de Minister: Koninklijke Onderscheidingen, 1920-1940 

2.15.14Hele archief

 

Suriname
ArchiefArchiefnummerWaar vindt u binnen het archief informatie over onderscheidingen?
Digitaal duplicaat van het archief van de Gouverneur van Suriname: Kabinet, 1951-1975 2.10.26Zie het onderdeel  '2.2.2.5 Decoraties'
Archieven van het Kabinet van de Vice-Minister-President; Kabinet voor Surinaamse en Nederlands-Antilliaanse Zaken, 1959-1975 2.10.41Inventarisnummers 1091-1102 (toekenning van koninklijke onderscheidingen, 1959-1975), 1114 (verzoeken om toestemming tot het aanvaarden van buitenlandse onderscheidingen, 1970-1973)

Op de website van het ministerie van Defensie kunt u zoeken in de Database Dapperheidsonderscheidingen. In deze database vindt u alle militairen en burgers die tussen 1815 en 1963 een dapperheidsonderscheiding kregen.

  • Niet alle onderscheidingen worden toegekend bij Koninklijk Besluit (KB). Er zijn ook onderscheidingen die worden toegekend door particuliere organisaties, zoals de Zilveren Anjer van het Prins Bernhard Fonds. Daarnaast zijn er onderscheidingen die worden (of werden) toegekend bij ministeriële beschikking, bij Gouvernementsbesluit of bij order van de legercommandant van het KNIL.
  • Sommige onderscheidingen zijn wel ingesteld bij Koninklijk Besluit (KB), maar worden toegekend bij ministeriële beschikking. Een voorbeeld is het verzetsherdenkingskruis. 
  • Huisorden worden niet toegekend bij Koninklijk Besluit, maar bij Koninklijke Beschikking (of hofbesluit). In de index van de Kanselarij der Nederlandse Orden kunt u nazoeken óf een persoon een huisorde heeft gekregen. Verwarrend is dat op de registratiekaart van de Kanselarij voor een Koninklijke Beschikking ook de afkorting KB wordt gebruikt (net als voor een Koninklijk Besluit). Het KB-nummer verwijst in dit geval echter niet naar een Koninklijk Besluit, maar naar een Koninklijke Beschikking (hofbesluit). Meer informatie over de toekenning van een huisorde is te vinden in het archief van de Kanselarij der Huisorden (1905 tot 1996), dat zich bevindt bij het Koninklijk Huisarchief onder inventarisnummer E06. 

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog zijn er verschillende oorlogsonderscheidingen ingesteld, bijvoorbeeld voor verzetsdeelnemers, voor militairen of voor koopvaardijpersoneel. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de verschillende oorlogsonderscheidingen, met daarbij de archieven waarin zich informatie bevindt over de toekenning van deze onderscheidingen.

Oorlogsonderscheidingen 
OnderscheidingArchiefnummerOpmerkingen 
Verzetskruis2.03.01Het Verzetskruis werd 95 keer toegekend, waarvan 93 keer postuum. Informatie over de toekenning van het Verzetskruis, en het afwijzen van verzoeken om toekenning, bevinden zich in de archieven van de ministeries voor Algemeene Oorlogsvoering van het Koninkrijk (AOK) en van Algemene Zaken (AZ): Kabinet van de Minister-President (KMP) 1942-1979 (archiefnummer 2.03.01).
 
Verzetsherdenkingskruis2.13.227

Het archief van het Comité Verzetsherdenkingskruis (VHK) bevindt zich in de 'Archieven op het gebied van verbetering van de rechtspositie van en eerbetoon aan verzetsstrijders in de Tweede Wereldoorlog (Collectie Vergroesen), 1976-1989' (archiefnummer 2.13.227).

Sinds 1981 zijn er bijna 19.000 aanvragen voor het VHK ingediend. Alle aanvragen, zowel toegekend als afgewezen, zitten in dit archief.

Dit archief is deels openbaar en deels beperkt openbaar (B-beperkt). Dit betekent dat u wel op persoonsnaam kunt zoeken via de verschillende indexen die openbaar zijn. De dossiers waar in de index naar verwezen wordt zijn B-beperkt. Om deze dossiers in te kunnen zien moet u een aanvraag indienen.

De Verzetsster Oost-Azië 

2.05.231De archieven van de Commissies 'Verzetsster Oost-Azië 1942-1945' (archiefnummer 2.05.231) zijn openbaar. Deze archieven zijn deels op persoonsnaam toegankelijk via een index. Bij elke persoonsvermelding in de index vindt u verwijzingen naar de verschillende inventarisnummers, waarin de persoon voorkomt. U vindt de index in de bijlagen van de archiefinventaris. 

Militaire onderscheidingen, zoals:

  • Militaire Willems-Orde
  • Oorlogsherinneringskruis
  • Ereteken voor Orde en Vrede
  • Mobilisatie-Oorlogskruis
  • Bronzen Leeuw
  • Bronzen Kruis
  • Vliegerkruis
  • Kruis van Verdienste
2.13.184Aanvragen voor deze militaire onderscheidingen zijn te vinden in het 'Archief van het Ministerie van Defensie, Fonds Onderscheidingen 1940-1986' (archiefnummer 2.13.184). Dit archief is deels openbaar en deels beperkt openbaar (A-beperkt). De beperkt openbare stukken kunt u in de studiezaal komen bekijken, maar kunnen alleen tijdens uw bezoek, door een medewerker van het Nationaal Archief voor u worden aangevraagd.

Onderscheidingen voor het Koopvaardij- en Luchtvaartpersoneel, zoals:

  • Bronzen Leeuw
  • Bronzen Kruis
  • Oorlogsherinneringskruis (OHK)
  • Mobilisatie-Oorlogskruis
  • Kruis van Verdienste
  • Bronzen Ster voor Trouw en Verdienste
  • Vliegerkruis
2.16.32Aanvragen voor deze onderscheidingen zijn te vinden in het 'Archief Oorlogsonderscheidingen voor het Koopvaardij- en Luchtvaartpersoneel 1940-1975' (archiefnummer 2.16.32). Het archief is volledig openbaar.